شهرستان ارومیه به مرکزیت کلان‌شهر ارومیه با جمعیتی بالغ بر ۱٬۰۴۰٬۵۶۵ نفر در استان آذربایجان غربی در شمال غرب ایران واقع شده‌است ارومیه در طول تاریخ یکی از آبادترین و در عین حال از پرحادثه‌ترین شهرهای آذربایجان شناخته می‌شود.
اگر قصد دارید با کامل ترین لیست جاهای دیدنی ارومیه آشنا شوید در ادامه با درناتریپ همراه باشید.
تاریخچه
انتساب چند زرتشتی که در هنگام تولد عیسی(ع) به بیت اللحم رفته بودند و در ارومیه مدفونند حاکی از آن است که این شهر یکی از بزرگترین کانون‌‌های مذهبی و اجتماعی گذشته‌‌های دور بوده است و سرداران و امپراطوران روم جهت دستیابی به آتشکده‌ی بزرگ زرتشتیان (آذرگشنسب) و پایتخت ساسانیان (گزنا) – تخت سلیمان – بارها از آن عبور کرده‌اند.
نام باستانی این شهر و دریاچه آن چی چست و چی چتا است. سریانیان آن را اورمیا و ارمنی‌ها اورمی و اعراب آنرا ارمیّه و ایرانیان ارومی یا ارومیه نوشته‌اند. بعد از اسلام نیز ارومیه دومین شهر مهم آذربایجان، پس از مراغه، به شمار می‌رفت.
نامگذاری ارومیه
پیست اسکی خوشاکو
پیست خوشاکو در 30 کیلومتری غرب ارومیه در منطقه‌ی راژان قرار دارد. این منطقه بدلیل برخورداری از کوه‌‌هایی با شیب مناسب و تجهیزات مرتبط موقعیت ویژه‌ای جهت فعالیت‌‌های ورزش اسکی دارد. همچنین به دلیل وجود پوشش گیاهی مناسب قابلیت ایجاد پیست اسکی روی چمن برای فصول گرم سال نیز مورد انتظار میباشد. پیست اسکی خوشاکوی ارومیه، ظرفیت مناسب و مساعدی برای رشد و توسعه ورزش‌‌های زمستانی در آذربایجان غربی است.
موزه‌ی ارومیه
موزه‌ی ارومیه یکی از موزه‌‌های غنی کشور محسوب می‌شود و قدیمی‌ترین آثار آن متعلق به هزاره‌ی هفتم ق.م است. در این موزه سه خط نوشته از هزاره اول قبل از میلاد به نام‌‌های “استل کێله‌شین”، “استل موانا” و کتیبه‌ی محمودآباد نگهداری می‌شود که به خط میخی اورارتوبی است. جدیدترین آثار این موزه مربوط به دوره‌ی قاجار است.
دروازه ها
ارومیه با توجه به موقعیت جغرافیایی و ویژگی های خاص و استراتژیک و بستری مناسب برای تجارت و اقتصاد نیاز به برقراری امنیت در آن بسیار حائز اهمیت بوده است. به همین دلیل ۸ دروازه در بیرون این شهر ساخته شده بوده است که توسط نیروهای نظامی محافظت می شده اند. نام های این دروازه ها که در کتاب چانتا ذکر شده به شرح زیر است:
✴ دروازه بالو یا سلماس
✴ دروازه توپراق قلعه
✴ دروازه سویوق بولاق یا هازاران یا گازوران
✴ دروازه بازار باش
✴ دروازه ارک
✴ دروازه یورد شاه
✴ دروازه نوگچر یا نوگذر
✴ دروازه عسکرخان
ساختمان شهرداری ارومیه
این ساختمان در میدان ایالت و خیابان امام قرار دارد. ساختمان شهرداری در زمان رضاشاه همان طور که نام شهر به رضائیه تغییر پیدا کرده بود با نام شهرداری رضائیه خوانده می شد. سالن بزرگ شهرداری ارومیه محل اجتماعات بزرگ این شهر است که در زمان رضاشاه و با دو ساختمان ساخته شده است.
یک ساختمان داخل باغ قرار دارد که محل سکونت استاندار است و ساختمان دیگر مشرف به میدان ایالت است که ادارات شهرداری و استانداری در آن قرار دارد. میدان ایالت در سال ۱۳۱۰ توسط ملا اوستا ساخته شده است. طرح این میدان به شکل عقاب است و یکی از قدیمی ترین میادین ایران به حساب می آید. در این میدان دو ساختمان تاریخی دیگر نیز واقع شده اند. یکی ساختمان ستاد ۶۴ است و دیگری ساختمان شهربانی یا موزه فعلی است که در اول دهه ۱۳۱۰ ساخته شده اند.
بازار ارومیه
بازار ارومیه در گوشه‌ی جنوب شرقی شهر ارومیه واقع گردیده است که در حال حاضر بخش عمده و سالم آن در بین خیابانهای امام – عسگرآبادی – اقبال و مهاباد (منتظری) محصور میباشد.طول و عرض این بنا حدوداً 100 در 300 متر میباشد.
قدیمی‌ترین بخشهای باقیمانده‌ی محدوده‌ی بازار از دوره‌ی صفویه به بعد می‌باشند؛ مخصوصاً حمامهایی از دوره‌ی زندیه و قاجار باقی مانده که نمایانگر ذوق معماری دوره‌‌های مختلف می‌باشند. هر راسته و بخشی از این مجموعه دارای فرم و شکل‌بندی خاص خود میباشد. وجود تیمچه‌‌ها، سه‌راه‌‌ها، مسجد، حمامها، تماماً دال بر آبادانی و تحرک این بخش از شهر در زمانی نه چندان دور میباشد.
مسجد جامع ارومیه
مسجد جامع ارومیه در خیابان اقبال و در بازار قدیمی ارومیه قرار دارد و از جمله آثار قدیمی و کهن ارومیه محسوب می شود که به صورتی ساخته شده که از سه طرف در مسیر های عبوری بازار ارومیه قرار دارد. مسجد جامع ارومیه که مربوط به دوره ایلخانان است در سده هفتم هجری قمری ساخته شده است. گچ بری های محراب این مسجد که از ارکان اصلی بافت قدیمی شهر ارومیه است، زبانزدخاص و عام است.
مسجد سردار
مسجد سردار یا ساعتلی مسجد به دوره قاجار می رسد. این مسجد که امروزه متعلق به خیابان امام است توسط عبد الصمد خان آقا خان ساخته شده است و نوه او، عظیم السلطنه سردار، آن را در سال ۱۳۳۰ هجری قمری مرمت کرده است.
این مسجد از سنگ و آجر ساخته شده است. ستون های سنگی دارد، طاق و گنبد های آجری و سردرش به قوسی شکل است و کاشی های کتیبه دار این سردر، از کاشی های هفت رنگ دوره قاجار است اما کاشی های محراب مسجد متعلق به دوره معاصر اند. به علاوه نام ساعتلی مسجد به علت نصب ساعتی بزرگ در بالای ورودی مسجد به سال ۱۳۳۱ است.
کلیسای ننه مریم
کلیسای ننه مریم- که امروزه به نام کلیسای شرق آشور نامیده می‌شود- در خیابان قدس شهر ارومیه قراردارد و یکی از آثار بی‌نظیر و تاریخی آشوری‌‌های ارومیه است. در سده‌‌های گذشته، دفن اموات در این محل انجام می‌گرفت. این بنا در طی قرون مورد مرمت قرار گرفت. نمای فعلی متعلق به دوره‌ی ساسانی است و دارای طاق‌‌های بسیار جالب و قرینه‌سازی کاملاً زیبا- قابل مقایسه با معماری آتشکده‌‌های ساسانی است. طبق روایت نویسندگان آشوری و مسیحی این بنا قبلاً آتشکده بود و یکی از معابد معروف زرتشتیان این دیار به شمار می‌رفت.
کلیسای سیر ارومیه
نام اصلی این کلیسا مارسرگیز میباشد و در 5 کیلومتری جنوب‌غربی شهر ارومیه نزدیک تفرجگاه بند قرار دارد. مارسرگیز از کلمه‌ی مار به معنی حضرت یا صاحب و سرگیز لغت یونانی سن جرج میباشد که در واقع محل دفن مارسرگیز است. این کلیسا که زیارتگاه مسیحیان میباشد با توجه به سبک معماری و مندرجات کتب مورخان آشوریها بنایی است مربوط به دوره‌ی ساسانی که در زمان خسرو پرویز به مناسبت غلبه‌ی او به رومیان توسط زوجه‌اش شیرین ساخته شد.
مسجد امام شافعی (رح) ارومیه
مسجد امام شافعی ارومیه، (مسجد جامع اهل سنت ارومیه) در خیابان دروازه مهاباد کوچه‌ی امام غزالی در مرکز ارومیه واقع است. این مسجد در سال 1288 ه. ش، بنا گردیده و در سال 1360 ه.ش، بازسازی شده است. مناره‌ی قدیمی این مسجد در رده‌ی آثار تاریخی شهرستان به ثبت رسیده است. این مسجد همکنون محل برگزاری نمازهای جمعه و جماعات و عیدین اهل سنت است.
مدرسه هدایت ارومیه
در سال ۱۳۴۷ یکی از خانه های قدیمی ارومیه در قدیم که متعلق به یکی از بزرگان ایل قاجار بوده است به مدرسه هدایت ارومیه تغییر کاربری داد. نام معمار و سازنده ی این مدرسه به دلیل تخریب کتیبه ی آن معلوم نیست.
مدرسه ی هدایت ارومیه دارای معماری سنتی ایرانی است و اندرونی و بیرونی زیبایی است. ساختمانی که در ضلع جنوبی صحن واقع شده است اصلی ترین بخش این مدرسه است.
عمارت سه گنبد
این عمارت در جنوب شرقیارومیه قرار دارد و در سال ۵۸۰(قرن ششم) هجری قمری ساخته شده است. این بنا آجری است و چون در سه طبقه آن سه گنبد وجود دارد به نام عمارت یا برج سه گنبد نام گرفته است.
از ویژگی های دیگر این عمارت، سه کتیبه سنگی به خط کوفی هستند که از سنگ تراشیده شده اند. در مورد این مکان احتمال می رود که محل احتمالی دفن جلال الدین خوارزمشاه باشد.
آبشار سولک
نام دیگر آبشار سولک، آبشار سوله دوکل است که در نزدیکی روستای سولک قرار دارد. این آبشار در بخش مرگور، بالاتر از روستای زیوه و در دره بوزه سینا و در جاده بند- راژان است. روستای راژان از روستاهای بزرگ دشت ارومیه بوده(بین ترگو و مرگور) و نام آن به کردی به معنی باغ و باغچه است.
این روستا تاریخ کهن داشته و آبگیر زیبایی که به علت بستن سد ایجاد شده، در کنار کوهستان آن منطقه زیبایی آفریده است. آبشار سولک، ۷۶ متر ارتفاع دارد و مسیرش پله های طبیعی دارد که زیبایی آن را دو چندان کرده است.
پارک جنگلی شیخ تپه
پارک جنگلی شیخ تپه ارومیه که یکی از مکان های گردشگری ارومیه به شمار می رود، در جنوب شرقی ارومیه و در ارتفاعات مشرف به شهر، در جوار تپه باستانی شیخ تپه واقع شده است. قدمت این تپه به دوره مادها پیش از رواج دین زرتشت برمی گردد. که در حال حاضر به دلیل ساخت و ساز های بی رویه در این منطقه از زیبایی های آن کاسته شده است.
یخچال دوققوز پله(۹ پله)
کوه دالامپر
این کوه از بکرترین نقاط ایران است و یخچال هایی چندین هزار ساله دارد. دالامپر در مرز ایران، عراق و ترکیه قرار دارد و در واقع نقطه صفر مرزی است به طوری که قله کوه دالامپر به هر سه کشور تعلق دارد.
از دریاچه های این کوه می توان دالامپر، دیمهک، مامه شیخ را نام برد. هم چنین در اینجا آبشار بزرگی با نام سوله دوکل یا آبشار مه آلود قرار دارد که از فروریختن آب حاصل از ذوب شدن برف های کوه دالامپر ایجاد می شود. به علاوه از قله این کوه می توان خاک هر سه کشور ایران، عراق و ترکیه را دید. کوه دالامپر به علت آب و هوای کوهستانی در تابستان می تواند جوابگوی مسافران و گردشگران باشد.
ییلاق سیلوانا
این ییلاق متعلق به منطقه سیلواناست و آب شدن طبیعی برف های کوهستان منجر به ایجاد دریاچه ها و چشمه هایی شده است که این منطقه بکر را دیدنی تر کرده اند. از جاذبه های این مکان بکر بودن و اکسیژن آن است زیرا سیلوانا یکی از ۱۹ منطقه جهان است که دارای اکسیژن خالص اند. به علاوه مرغوب ترین عسل طبیعی ایران نیز در این منطقه تولید می شود. در فصل تابستان، این ییلاق مکان تفریحی- گردشگری مناسبی برای گردشگران و علاقه مندان به طبیعت گردی است.
دریاچه مارمیشو
این دریاچه در غرب ارومیه و میان کوهستان های مجاور مرز ایران و ترکیه قرار دارد. فاصله اش با ارومیه ۴۵ کیلومتر است و به علت این فاصله زیاد(در حالی که دریاچه ارومیه در ۱۷کیلومتری است.) کمتر مورد بازدید گردشگران قرار می گرفته است اما امروزه به علت خشک شدن دریاچه ارومیه، بیشتر مورد توجه است.
کوه چهل مرد شهید ارومیه
رشته‌کوه‌‌های آذربایجان غربی را در واقع باید دنباله‌ی رشته‌کوه عظیم زاگرس محسوب کرد، که در حدود جنوبی استان توسط رودخانه‌ی گدار در شهرستان نقده از رشته‌ی اصلی جدا شده است. این رشته‌کوه که در غرب دریاچه‌ی ارومیه و در امتداد مرز ایران و ترکیه و نیز بخشی از مرز ایران و عراق کشیده شده است، گستره‌ای شمالی جنوبی داشته و یال‌‌های اصلی آن غالباً مرزهای مشترک ایران و کشورهای ترکیه و عراق را تشکیل می‌دهند.
دره‌ی قاسملو
دره‌ی قاسملو در حدفاصل بین ارومیه و اشنویه قرار دارد که با وسعت زیاد و چشم‌اندازهای طبیعی خود و همچنین چشمه‌‌هایی که در داخل باغ‌‌ها و دره‌‌ها هست زیبایی خاصی به این منطقه داده است در روزهای تعطیل و فصل بهار و تابستان افراد زیادی برای گذراندن اوقات فراغت به این دره می‌آیند.
چشمه های آب گرم ارومیه
۱-چشمه زنبیل:
این چشمه در ۳۶ کیلومتری ارومیه در کنار دریاچه ارومیه واقع است، که با فشار زیاد فوران میکند. آب آن در تابستان ها گرم میباشد و مردم از آن استفاده میکنند.
۲-چشمه قیزچه:
این چشمه در ۲۷ کیلومتری جاده ارومیه به سلماس، هفت کیلومتر بعد از نوشین شهر واقع شده است. آب آن در ردیف آب های کلروره بی کربنات و مخلوط سولفات است که در حوضچه ها جمع شده و مورد استفاده قرار می گیرد.
۳-آب گرم ایستی سو:
این آب در روستای به نام ایستی سو (آب گرم) بین ارومیه و سلماس در نزدیکی گردنه قوشچی قرار دارد. حرارت آب آن در حدود ۱۷ درجه و آبدهی آن ۱۷% لیتر در ثانیه می باشد.
۴-آب گرم محال باراندوز:
این چشمه آب گرم در نزدیکی روستای همت آباد و در کنار رودخانه پر آب باراندوز چای (رودخانه باراندوز) واقع شده، و یک چشمه بزرگ آن از دل آب زلال رودخانه می جوشد. آب آن جهت مداوای بیماری های جلدی (پوستی) و روماتیسم موثر است. این چشمه یکی از جلوه های طبیعت ارومیه است.
۵-چشمه معدنی آب گرم هفت آباد:
یکی از چشمه های معروف ارومیه، که در ۴۵ کیلومتری شهر ارومیه و در بخشداری سیلوانا بوده و روستای هفت آباد مرگور قرار دارد.