روستای ورکانه | روستایی سنگی در همدان

یکی از جذابترین روستاهای تاریخی و گردشگری در کشور، روستای ورکانه در همدان است که تماما از سنگ میباشد و به دلیل معماری زیبای آن و تاریخش باعث شده که این روستا در لیست آثار ملی در ایران قرار بگیرد. با درناتریپ جهت آشنایی با این روستای تاریخی و زیبا همراه باشید.

آشنایی

این روستا در فاصله ۲۵ کیلومتری شهر همدان واقع شده که از آن به عنوان نگین گردشگری شهر همدان نیز یاد میشود. این روستا که تماما از سنگ میباشد، در زیر نور موضعی به رنگ قهوه ای در می آید که یادآور تصویر اروپا در دوره رنسانس میباشد. این روستا از روستاهای دهستان الوند کوه شرقی در شرق شهرستان همدان است که در دامنه کوه قرار دارد و کوه های سرده در سه کیلومتری شمال شرقی، کوه سرخ بلاغ در سه کیلومتری جنوب غربی و کوه قره داغ در چهار کیلومتری شرق این آبادی قرار دارند.

با قدم گذاشتن در این روستا که تقریبا میتوان آنرا شهر سنگی قدیمی نامید، احساس فوق العاده ای به شما دست میدهد. تمام کوچه ها جدول کشی شده و مانند شهری زیبا به نظر می رسد و چراغ های روشنایی زیبایی که مناسب سنگفرش هاست کنار پیاده رو تعبیه شده است. این زیبایی وصف ناشدنی حاکم بر روستای ورکانه همدان در پی امضای تفاهم نامه میراث فرهنگی و بنیاد مسکن انقلاب اسلامی ایجاد شد و به دنبال آن زیباسازی روستای ورکانه در چند فاز انجام گرفت و حفظ معماری سنتی آن جلوه ای ویژه به خود گرفت.این روستا زادگاه پرفسور توفیق موسیوند، سازنده نخستین قلب مصنوعی جهان است که در سال 1315 در این دیار چشم به جهان گشود.

وجه تسمیه

در گویش کردی ور به معنای کنار و کانه به معنای چشمه میباشد که ورکانه به معنای قرار گرفتن کنار آب و چشمه میباشد. یکی دیگر از دلایل نامگذاری این روستا به نام ورکانه، قرارگیری آن در کنار معادن سنگ یا ورکان است.

ارزش روستا+جاذبه های مختلف

این روستا یکی از بهترین روستاهای گردشگری شهر همدان معرفی شد و به دلیل زیبایی منحصر به فرد و تاریخی بودنش که قدمتی معادل 400 سال دارد، نگهداری و حفظ آن بسیار مورد تاکید قرار گرفته است. روستای ورکانه در دامنه جنوبی زاگرس مرکزی قرار گرفته و میتوان از آن به عنوان یکی از بهترین جاذبه ها جهت بازدید از طبیعت نام برد. دره های فراوان و زیبایی چون یورد صفرخان، دره خان، تخته سنگ، جن دره و سوبلاغ در مجاورت روستا وجود دارند که از خصوصیات طبیعی این منطقه به شمار میرود، به طوری که دره بارانی در جنوب و جنوب شرق آبادی واقع شده است و شیب عمومی این منطقه و وجود دره های فراوان در اطراف روستا موجب شکل گیری رودخانه های فصلی شده است. رودخانه های فصلی ورکانه در روستا از ارتفاعات یخچال ها سرچشمه میگیرند و بعد از عبور از اراضی سیمین ورکانه به رودخانه فصلی ارزانفود می ریزند و سرچشمه گرفتن رودخانه دارستان (ارزانفود) از ارتفاعات روستای ارزانفود بر جاذبه های طبیعی منطقه افزوده است. در حیاط بسیاری از خانه ها و همچنین در گذر از کوچه ها در فصل تابستان، میتوانید درختان گردو، رزدآلو و سیب بسیاری را مشاهده کنید.

در اطراف روستا، باغها و اراضی سرسبزی وجود دارند که زندگی مردم روستا مبتنی بر این باغهاست. محور ارتباط اصلی روستا از شهر همدان نیز دارای مناظر و چشم اندازهای زیبایی است که می تواند به عنوان محوری توریستی مطرح شود زیرا وجود چشم اندازهای زیبا و مناظر بدیع این محور را یکی از پتانسیل های بالفعل شهر همدان کرده است.این محور از جاده همدان – ملایر منشعب می شود و پس از عبور از سد اکباتان و روستاهای یلفان، شمس آباد و علی آباد به ورکانه می رسد.

مصالح ساختمان ها

سنگ، سنگ لاشه، سنگ مالون، خشت و آجر انواع مصالح متعارف ساختمانی در ابنیه روستای ورکانه است و عنصر سنگ به عنوان اصلی ترین مصالح در ابنیه روستای ورکانه بیش از هر چیز در بازدید از روستا به چشم می خورد و به نظر می رسد کاربرد سنگ در روستا به علت فراوانی این عنصر در روستا و سختی و مقاومت آن در برابر تغییرات جوی و همچنین کمبود آجر و خشت در منطقه بوده است.

بخش های تاریخی

روستای ورکانه مجموعه ای از چند محل است که هر کدام از چندین واحد همسایگی و مسکونی تشکیل شده اند و در محله درب مسجد که قدیمی ترین محله روستای ورکانه به شمار می رود مسجد، حمام و مخابرات قرار گرفته است.

در محله کردها نیز که در شرق روستای ورکانه و ورودی آن جای گرفته، تنها مدرسه روستا واقع شده است و خرمن جا که به محله خرمنی معروف است در این محله قرار دارد.محله عباس آباد سومین محله روستاست که در مناطق تازه توسعه یافته قرار دارد و غیر از نانوایی و یک آسیاب، کاربری دیگری در آن استقرار ندارد. در آن زمان نقی خان قراگوزلو، خان روستا بوده و بعد از او نیز دخترش ارباب و حاکم روستا شده است و در حال حاضر نیز اصطبلی که در دو کیلومتری جنوب روستا ساخته شده، بقایایی از آن زمان است.این اصطبل در سالهای پیش از انقلاب به عنوان مرکز پرورش اسب دربار مطرح بوده و در حال حاضر نیز جز آثار دیدنی روستا به شمار می رود. قلعه مهری خان یا قلعه ارباب از دیگر جاذبه های روستا است که ساختمان آن پلان چلیچایی دارد که مربوط به مهری خانم بوده که در گذشته ارباب روستا بوده است. ورودی بنا نیز از طبقه همکف و طبقه اول و از ضلع شرقی بنا صورت می گرفته است و دو پله از دو طرف ورودی طبقه همکف به طبقه اول منتهی می شود.این بنا در فاصله 100 متری در ضلع جنوبی روستا و در بستر سبز کوهپایه و مشرف به روستا واقع شده است. وجود گورستان ساده ای در روستای ورکانه که در آن هیچ سنگ قبری دیده نمی شود از دیگر مواردی است که مورد توجه قرار دارد.در روستای ورکانه تنها یک مسجد و آن نیز در ضلع جنوبی روستا وجود دارد که بنای آن نوساز است و با مصالح جدید ساخته شده است. نمای ساختمان مسجد از آجر کار شده و وضوخانه، فضاهای پشتیبانی و خدماتی مسجد در اطراف آن قرار دارد. این مسجد به لحاظ معماری داخلی کاملا ساده است و یک محراب کوچک با کاشی کاری اندکی در اطراف محراب در آن ساخته شده است.

بهترین فصل سفر

روستای ورکانه در فصول بهار و تابستان پذیرای اقوام کوچنده و چادرنشین، گردشگران و مسافران زیادی است. وجود این روستا در نتطقه ای کوهستانی باعث شده که هوای آن در فصل تابستان و بهار معتدل بوده و بهترین فصول جهت بازدید و لذت بردن از طبیعت باشد. البته فصول پاییز و زمستان هم زیبایی های خاصی را به این روستا میبخشند و باعث میشود که این روستا در این فصول مقصد بسیاری از گردشگران باشد. ییلاقهای تخته سنگ و دریخان، باغ های گردو، سیب و بادام از محبوبترین گزینه های یک سفر خانوادگی برای مردم همدان و سایر شهرهای دیگر محسوب می شود.

غذاهای محلی

غذاهای محلی روستا مشتمل بر آبگوشت، انواع کباب و انواع آش مانند آش اوماج، آش پلته، آش واره، آش جو و ترخینه میباشد.

جاذبه ها

باغات مختلف، دره های نزدیک روستا، کوه های اطراف، رودخانه های فصلی و …… از جاذبه های روستا به شمار میروند.

مسیر دسترسی

مسیر رسیدن به روستای ورکانه از همدان، در ابتدا انتخاب جاده همدان به ملایر و سپس محوریست که از این جاده منشعب می شود. پس از عبور از سد اکباتان و روستاهای یلفان، شمس آباد و علی آباد از طریق جاده ورکانه به روستای ورکانه خواهید رسید . محور ارتباط اصلی روستا از شهر همدان نیز دارای مناظر و چشم اندازهای زیبایی است که می تواند به عنوان محوری توریستی مطرح شود.

آدرس: ایران، استان همدان، ۲۵ کیلومتری شهر همدان، روستای ورکانه