چهار طاقی خیرآباد گچساران؛ یادگار ساسانیان

در فاصله ۵۰ کیلومتری از شهر گچساران به سمت بهبهان در منطقه خیرآباد، بنایی از دوره ساسانی در سمت چپ رودخانه خیرآباد وجود دارد. این بنا ساختمانی مربع شکل با اضلاع ۱۱ متر است و با نام چهارطاقی با آتشکده خیرآباد شناخته میشود.

چهار طاقی خیرآباد گچساران
چهار طاقی خیرآباد گچساران

این منطقه قدمتی حدود ۵٠٠٠ سال دارد که در جنوب غربی استان گهگلویه و بویر احمد قرار دارد. گنبد این بنا فرو ریخته و تنها چهار پایه آن باقی مانده است و از نظر شباهت میتوان آنرا مشابه آتشکده کازرون دانست و به علت اینکه هر دوی آنها در عصر حکومت ساسانیان ساخته شده‌اند، بسیار به یکدیگر شبیه میباشند.

مصالح به کار رفته در این بنا سنگ، گچ و لاشه میباشند. این بنا با چهار فیل‌گوش پوشانده شده و تاسیسات دیگری نیز در این بنا دیده میشود. در عمق ۵۰ الی ۶۰ سانتی متری بر روی تپه‌های اطراف، تپه سوخته‌هایی به دست آمده‌اند که نشان میدهد بر فراز این تپه‌ها نیز به علاوه این آتشکده، مردم آتش می‌افروخته‌اند.

چهار طاقی خیرآباد
چهار طاقی خیرآباد

محور اصلی جایگاه این چهار طاق رو به طلوع خورشید در انقلاب زمستانی را دارد. پرتوهای خورشید بامدادی در ابتدای فصل زمستان در امتداد محور بنا میتابند و امتداد خطوط همگی سایه‌ها در بیرون و درون بنا با یکدیگر موازی میباشند.

12568948 218363771845249 1067753855 n | چهارطاقی • درناتریپ ✈️

برای تشخیص اعتدالین (آغاز بهار و پاییز) و نیز انقلاب تابستانی، خط‌دیدهای سه‌گانه‌ای طراحی و بکار بسته شده که تنها در همین بنا دیده‌ شده است. بطوریکه فرارسیدن بهار، تابستان و پاییز را می‌توان از سه خط دید توأمان و جداگانه در این چهارطاقی نظاره کرد. طول اضلاع بیرونی ۱۱.۷، ابعاد درونی گنبد ۶.۲۷، ارتفاع طاقها تا زیر قوس ۴.۵، ارتفاع تا منشوری از کف ۶.۷ و از کف تا آخرین نقطه باقی‌مانده به گنبد ۹.۲۰ متر است. طول هر ستون ۳.۶ متر بوده و جنس بنا از سنگ و گچ میباشد. گنبد این بنا به‌شکل گردچین ساخت شده، پایه‌های آن با سنگ‌های چکش‌کاری‌شده و فضای زیر گنبد با خطوط هندسی ساده تزیین شده‌اند.

1200px ChaharTaqi KheirAbad 1 | چهارطاقی • درناتریپ ✈️

در مورد کاربرد این بنا روایات مختلفی وجود دارد. اردشیر بابکان در آخرین جنگ خود با اردوان پنجم وی را در دشت رامهرمز شکست می‌دهد و به‌همین مناسبت بناهای یادمانی در طول این مسیر می‌سازد، عده‌ای بر این باورند که چهارطاقی خیرآباد نیز از جمله بناهای یادمانی اردشیر است. اژن بنا از یادگارهای دوره ساسانیان است و که در روستای ده ناصر قرار دازد و برگی از تمدن استان گهگلویه و بویر احمد را نشان میدهد.

چهار طاقی
چهار طاقی
پیام بگذارید