کرمانشاه، بزرگترین شهر کرد نشین در مرکز غرب ایران با آوای خوش کرماشان، صاحب طاق بستان و سنگ نبشته بیستون است. کرمانشاه با فرهنگی و صنایع دستی اصیل و موسیقی و سوغاتی خوشمزه و آب و رنگ آن سالانه میزبان مهمان های زیادی در سراسر ایران است.
بی شک با وجود صنایع دستی آن همانند: جاجم و نمد و…. و همچنین سوغاتی نظیر: نان برنجی و نان خرمایی و… دست خالی از این شهر نخواهید رفت. طاق بستان نماد شهر کرمانشاه است و سنگ نبشته بیستون نماد آثار هخامنشیان در این شهر زیبا و کرد نشین است. در ادامه مطلب امروز من به معرفی نماد هخامنشیان، بیستون در این شهر می پردازم.
معرفی سنگ نبشته بیستون
بیستون یا بغستان که از دو واژه “بغ” به معنی خداوند و “ستان” به معنای سرزمین و جایگاه، سرزمینی مقدس در استان کرمانشاه است که در دوره های پیشین، با سر راه های مهم و مقدس بودن کوه بیستون در میان مردمان آن زمان و زمان حال حاضر از ارزش و محبوبیت خاصی برخودار است.وجود چهار غار تاریخی در کوه بیستون و نشانه هایی از حضور و وجود انسان در زمان های دور، که محل سکونتگاه آن ها بوده از مهمترین مناطق سکونتگاهی زاگرس و ایران به شمار می آید.
آنچه که سبب شده شاهان زیادی به این منطقه توجه خاصی داشته باشند علاوه بر آب و هوای مطلوب، نزدیکی دشت بیستون به راه های مهم و جاده ابریشم در زمان اشکانی و ساسانی بوده است که ما شاهد آثاری تاریخی بجای مانده از آن روزگاران هستیم. لازم به ذکر است که در محوطه تاریخی بیستون حدود 28 اثر ثبت ملی شده است و مهمترین آن سنگ نوشته برجسته داریوش هخامنشی است
که در سیزده جولای 2006 در اجلاس یونسکو به ثبت آثار جهانی رسیده است. علاوه بر سنگ نبشته ی داریوش، ما شاهد وجود نقش برجسته ی هرکول در دوره سلوکی و همچنین نقش برجسته ی اشکانی مهمرداد دوم و گودرز دوم در دوره ساسانی هستیم. جالب است بدانید که در حریم محوطه چیزی به حدود 170 اثر شناسایی شده است که حدود صد اثر آن در فهرست بناهای تاریخی و ملی به ثبت رسیده است و کل این مجموعه تاریخی، طبیعی و فرهنگی بیستون در تاریخ هفت مهرماه 1381 در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفته است.
نقوش برجسته ی بیستون، اثر هنری از دوران داریوش اول
سنگ نبشته اصلی بیستون نقش برجسته ی داریوش اول است و این سنگ نبشته خود شامل دو بخش می شود؛ نقوش برجسته و کتبه ها می باشد که در این سنگ نوشته به شرح پیروزی داریوش اول بر گئومات مغ را نشان می دهد.
سنگ نبشته نقش برجسته داریوش اول در ارتفاع صد متر از زمین بر روی صخره ای اهکی به دستور خود داریوش اول حکاکی شده است که داریوش با تاج کنگره ای بر سر و ردایی بلند در سمت چپ این کتیبه و همچنین با ریشه های چهارگوش، دست راست خود را به نشانه پرستش به سوی فر کیانی ( نماد اهورا مزدا) در مقابل وی قرار گرفته است،
خود نمایی می کند. تصویر “گئومات مغ” نیز در این نقوش برجسته به چشم می خورد که به حالت یک زانو و دوست به سمت بالا حکاکی شده و حالتی ملتمسانه ی دارد که حالت التماس را منتقل می کند و همچنین کماندار داریوش و نیزه دار داریوش که وی را در کشتن “گئومات مغ” کمک کرده اند نیز به تصویر کشیده شده است. همچنین نقش هشت تن از غاصبان تاج و تخت و پادشاه آشوبگر نیز دیده می شود.
سنگ نبشته، کتیبه داریوش اول
سنگ نوشته داریوش زیر نقوش برجسته ی آن قرار دارد، 22 متر طول داردو هشت متر عرض دارد و به سه خط فارسی باستان، اکدی یا بابلی و عیلامی نوشته شده است. پنج ستون اول به متن فارسی، که در تمام پنج ستون اهورامزدا در حال پرواز است، با چهره ای انسانی در میان پرتو خورشید دیده می شود.
متن عیلامی نیز که در حدود 593 سطر نوشته شده و دو قسمت و هشت ستون است و حدود 6 متر طول دارد. متن اکدی یا بابلی نیز سومین خط است که در یک تک ستون و سمت چپ نقش برجسته نوشته و حک شده است. همچنین جالب است بدانید در کنار این سه متن اصلی که شرح پیروزی داریوش است، یازده کتیبه ی کوچک دیده می شود که شرح حال داریوش و اسیران و دشمان او مرتبط است.
داریوش در این کتیبه ابتدا با معرفی خود، به شرح دودمان هخامنشی می پردازد و شیوه حکومتش می پردازد، مرگ کمبوجیه، شورش هایی که برعلیه او شده و نحوه سرکوب شورش ها گفته است. داریوش به نوزده نبرد خود برای سرکوب شورش و پیروزی هایش و از نحوه ی استقرار آرامش و برقراری امنیت در زمان فرمانروایی و پادشاهی خود سخن می گوید و از اهورا مزدا به سبب کمک به او در غلبه بر دشمنانش سپاسگزاری کرده است. نام افرادی که علیه تو شورش کرده اند را در این کتبیه نوشته، و به دورغ هشدار داده و از صداقت و راستی و راستگویی دفاع کرده است.