موسیقی خراسانی

موسیقی خراسانی با سابقه طولانی و برخورداری از قابلیت‌های خاص موسیقی، نقش بسزایی در تکامل موسیقی شهری و دستگاهی ایران بر جای گذاشته که بسیار قابل توجه است.

این موسیقی بیشترین تاثیر خود را از اقلیم جغرافیایی این منطقه گرفته که به دو بخش کوهپایه‌ای و جلگه‌ای تقسیم میشود. هر کدام از مناطق جغرافیایی از نشانه‌های خاص موسیقی تبعیت میکند. به عنوان مثال، الحان سرزمین‌ های کوهپایه از تاکیدهای آوازی ویژه‌ای نسبت به منطقه جلگه‌ای برخوردار است و در مقابل، موسیقی سرزمین‌های جلگه‌ای قوچان، بیشتر متاثر از موسیقی‌ سازی است.

چندفرهنگی بودن این منطقه از ویژگی‌های منحصر به فرد این سرزمین است که موجب شده موسیقی نواحی شمال خراسان از نشانه‌های ویژه این فرهنگ بهره‌مند شود که از آن میتوان به موسیقی اقوام عشایر کرد و ترک اشاره کرد.

این تقابل فرهنگی موجب شد که خراسان شمالی با اینکه از نظر جغرافیایی منطقه کوچکی است، ولی موسیقی این سرزمین از بخش اعظمی از دستاوردهای موسیقی کرد‌ها و ترک‌ها استفاده کند و از این بین میتوان به مقام‌های موسیقی در شمال خراسان اشاره کرد که به زبان‌های کردی و ترکی اجرا میشوند.

موسیقی آوازی

بخش آوازی در نواحی خراسان بیشتر بر پایه وقایع تاریخی، آیینی و اساطیری استوار است و از این موارد میتوان به داستان‌های موجود در شاهنامه اشاره کرد که توسط آواز و ساز همراه میشود.

 

موسیقی آوازی در خراسان با پرش‌های ملودیک همراه است که بر روی فواصل خاصی پافشاری میکند و توام با برگشت‌های پیاپی است که جزو ویژگی‌های مهم موسیقی آوازی محسوب میشود. قسمت‌های دیگر موسیقی نواحی شمالی را بخش موسیقی سازی تشکیل میدهد که در کنار کلام، نقش مهمی را ایفا میکند.

کلام در موسیقی آوازی

گویش مردم ابن منطقه باعث شده که موسیقی و الحان آن بر پایه کلام باشد، زیرا نوع بیان کلام بر فراز و فرودهای ملودیک و شکست‌های ریتمیک در موسیقی ارائه شده تاثیر مستقیم دارد. در بیشتر موسیقی انواع نواحی، مضمون اشعار و کلام، نوع فواصل موسیقیایی را مشخص میکند که موسیقی آوازی نواحی شمال از این قاعده مستثنی نیست. یکی از ویژگی‌های موسیقی خراسانی، بیان داستان‌های مختلف و نگاه پند‌آمیز به این وقایع است که موجب میشود شنونده در کنار موسیقی، برداشت دیگری نیز داشته باشد و همین مهم سبب شده که در کنار برداشت هنری در مسایل اجتماعی نیز تاثیرگذار باشد.

سازها

سازهای این نوع موسیقی شامل دوتار، سرنا، دهل، قوشمه، کمانچه و دایره است.