مسجد جامع نائین | یادگاری از دوره ایلخانی

مسجد جامع نائین در استان اصفهان، یادگاری از قرون گذشته و دوره ی ایلخانی است. این مسجد از قدیمی ترین مساجد کشور است حتی به روایاتی نخستین مسجد بنا شده در ایران و شبیه‌ترین به مسجد پیامبر در مدینه می‌دانند

آشنایی

قبل از اینکه با مسجد جامع شهر نائین آشنا شوید، در مورد این شهر توضیحاتی جهت آشنایی بیشتر میدهیم. نائین یکی از شهرهای استان اصفهان است که به دلیل موقعیتش، آب و هوای آن گرم و خشک میباشد. این شهر قدمتی ۳۰۰۰ ساله دارد و وجود  مسجدی که به مسجد جامع نائین معروف است، این ادعا را اثبات میکند. مسجد جامع  نائین به نظر می رسد در قرن ۱۱ ساخته شده باشد و امروز نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

معماری

معماری این مسجد، الگوبرداری از مسجد پیامبر در مدینه بوده و شیوه ساخت آن “خراسانی” نام دارد که پس از حضور مسلمانان در ایران، نخستین نوع معماری به حساب می آید. معماری این مسجد به خاطر ترکیبی بودن و تأثیر گرفتن آن از دوره های پیش از اسلام و اسلام، مورد توجه است. همچنین موارد به کار رفته در ساخت آن نیز چوب، سنگ و خشت می باشد.

به خاطر نوع معماری که بیان کردیم، مسجد جامع نائین، گنبد نداشته و در طی چندین سال، جزییاتی به آن اضافه شده است. مناره های مستطیلی شکل آن از جمله مواردی هستند که به این مسجد اضافه شده اند که قدمت آنها حدود ۱۰۰ سال است. این مسجد دارای حیاط بزرگ با شبستان های ستوندار است. دهانه میانی روبه قبله و دهانه روبروی آن که ورودی مسجد است، پهن‌تر و گشادتر از دهانه‌های دیگر می باشد.

شبستان جنوبی آن قدیمی ترین معماری مسجد بود که دگرگون شد و از این دگرگونی می توان به تغییر طاق از حالت مازه دار به تیره دار اشاره کرد. ستون ها و نیم طاق های این مسجد به شیوه رازی طراحی شده اند و گچبری های بسیار زیبایی بر روی آنها قابل مشاهده است.  مسجد جامع نائین دو نوع کتیبه دارد که یکی از آنه گچبری بوده و دومی با رنگ روی گچ ترسیم شده‌ است. کتیبه‌هایی که با رنگ ترسیم شده متعلق به قرن پنجم هجری و به خط کوفی و کلا بر روی سر در ورودی مسجد از داخل می‌باشد.

برخی از مردم این شهر معتقدند که بنای اصلی این مسجد، قبلاً معبد آتش زرتشتیان بوده است زیرا تونل هایی در این مسجد وجود دارند که در گذشته به وسیله آنها آب وارد می کردند.

همچنین به خاطر شرایط آب و هوایی این شهر که در فصل گرم سال، دمای آن افزایش پیدا می کند و آب کمتر یافت می شود، آب انبارهایی وجود دارند که در اعماق زمین حفر شده اند و به خاطر این عمق، هوا در پایین مسجد بسیار خنک تر از بیرون است و به راحتی می توان این تفاوت را احساس کرد. این مسجد با شماره ۱۴۴ در دی ماه سال ۱۳۱۰ در لیست آثار ملی ثبت گردید.

 

 آدرس:  ایران – اصفهان – نائین، بافت تاریخی نایین، انتهای خیابان نائینی