از کهن‌ترین مناطق استان فارس در شهرستان فیروزآباد میتوان به کاخ اردشیر بابکان یا آتشکده فیروزآباد اشاره کرد که قدمتی ۱۸۰۰ ساله یعنی پیش از دوره ظهور اسلام دارد. این اثر در سال ۱۳۱۰ هجری شمسی ثبت ملی شد. در ادامه با درناتریپ همراه باشید تا به بررسی این اثر تاریخی بپردازیم.
در استان فارس تنها نمیتوان به تخت جمشید با پاسارگاد اشاره کرد، بلکه میتوان به آثار تاریخی دیگری نیز اشاره داشت که طی حفاری‌های متععد یا کاوش‌های مختلف در این مکان کشف شده‌اند. در پست‌های قبلی ما آثاری همچون آتشکده کازرون فارس را مورد بررسی قرار دادیم و در پست‌های آتی نیز به بررسی آثار بیشتری از استان فارس خواهیم پرداخت.
فیروزآباد در گذشته گور یا جور نام داشت و با کاوش‌های مختلف ثابت شده که این شهر توسط بنیان‌گذار سلسله ساسانی یعنی اردشیر بابکان ساخته شده است. دستور ساخت بنای باستانی کاخ اردشیر بابکان را نیز همین پادشاه ساسانی صادر کرده است.
فاصله این بنا تا شهر فیروزآباد ۲ کیلومتر میباشد. برخی کاوشگران معتقدند که این بنا کاخ نبوده و آتشکده بوده است و از دلایل رونق آن نیز میتوان نهر آبی را که از مجاورت آن عبور میکند دانست و همین نهر آب نیز به گفته مورخان، احتمال این را میدهد که در گذشته این بنا آتشکده بوده است. در مورد این بنا نوشته‌های مختلفی از کاوشگران داخلی و غربی وجود دارد که برخی آنرا کاخ و برخی دیگر آنرا آتشکده مینامند.
معماری
معماری این بنا همانند دیگر بناهای دوره ساسانی مانند آتشکده کازرون، چهار طاق خیرآباد گچساران، کاخ مداین و… است. سنگ و گچ از مصالح اصلی آن بوده و این نخستین بنای دوره ساسانی است که در آن ایوان، طاق و گنبد به کار رفته است. تزیینات مختلف و زیبایی از هنر و گچبری ساسانیان وجود دارند که در نوع خود بینظیرند. درون این بنا، تالارها و راهروهای تو در تویی وجود دارند. چهار تالار گنبددار در بخش شرقی عمارت احداث شده است و گنبدهای آن با ساخت فیل پوش هایی بنا شده‌اند که نمونه آن در قلعه اردشیر نیز مشهود است.
به کارگیری خیشخان یا بادپیچ در این بنا از شگفتی‌های آن محسوب میشود که به منظور جریان یافتن هوا در تالارها ساخته شده‌اند. از دیگر بخش‌های معماری آن میتوان بکارگیری سنگ‌های نیمه‌تراش میخکی در ساخت بخش‌های مختلف کاخ را مثال زد یعنی همان معماری دوست داشتنی که در بناهای دوره اشکانیان شاهدش هستیم که بر اساس گفته مورخان، معماری آن تماما ایرانی است. دیوارهای بیرونی کاخ، پنجره ندارند و از ستون‌هایی برخوردارند که به طاق متصل میباشد.
تاریخچه
همانطور که اشاره کردیم، این بنا به دستور اردشیر بابکان ساخته شد و قدمتش به به قر سوم میلادی و در دوران حکومت اردوان پنجم یعنی آخرین پادشاه اشکانی میرسد و بر اساس متون نوشته شده میتوان این احتمال را داد که اردشیر بابکان پس از پیروزی بر اردوان پنجم، عمارتی باشکوه برای خود ساخته است.
اطلاعات بازدید
آدرس: جاده شیراز به فیروزآباد، بعد از قلعه دختر فیروزآباد.
زمان بازدید: هر روزه از ۸ صبح تا ۶ بعد از ظهر.