آیین شب یلدا در لرستان به «شُو چله» معروف است. و ریشه این آیین به هزاره سوم و چهارم پیش از میلاد بر می گردد.مردم این خطه، در گویش لری خود به این شب ” اول قاره ” می گویند.که به همراه آداب و رسوم ویژه ای اجرا می شود. واز گذشته های دور به نسل های بعد منتقل شده است.استان لرستان به عنوان یکی از خواستگاه های لر و لک زبانان ایرانی در این شب به خصوص نیز آیین خاص خود را دارند.با درناتریپ همراه باشید.
رسم امشو اول قاره
شب یلدا یا شب چله که مردم این خطه در گویش لری خود به آن ” اول قاره” می گویند.به همراه آداب ویژه ای اجرا می شود. در شب یلدا بسیاری از پشت بام منازل این شهر مملو از جوانان و نوجوانانی است که با شور و اشتیاق فراوان عبارت « امشو اول قاره » ( امشب شب یلدا است) را در شهر طنین انداز کرده و حال و هوای خاص شب یلدا را دو چندان می کنند.این رسم به گذشته های بسیار دور در میان مردم لرستان برمیگردد.همچنین موسیقی این شعر بسیار معروف و در میان مردم محبوب است.
قاشق زنی
یکی دیگر از رسوم دیریه مردم این دیار در شب یلدا قاشق زنی است.در این آییننیز افراد با پوشاندن سر و صورت خود به درب منازل رفته و با به صدا در آوردن قاشق صاحب خانه را از حضور خود آگاه می کنند. در این هنگام صاحب خانه به میمنت این شب مقداری از تنقلات و شیرینی خانگی را در ظرف آنان قرار می دهد.این رسم اکنون در میان مردم لرستان کم رنگ تر شده است ولی در گذشته آن را در شب یلدا اکثر انجام می دادند.
فال “چهل سرود”
در قدیم در استان لرستان بزرگتر ها حتما در شب یلدا آیین چهل سرود را در آخر شب برگزار می کردند.که این کار خود نوعی فال گرفتن بود. چهل سرود به نیت های مختلف از جمله بیشتر به نیت پسران و دختران جوان گرفته می شد.زمانی که چهل سرود می گرفتند، اگر فال که همان بیت آخر است معنی خوبی داشت همه شروع به خواندن ابیات شاد می کردند.
چارشو دُرکنی
در شی یلدا نوجوانان و جوانان لرستانی با تاریک شدن هوا به پشت بام منازل اقوام و آشنایان می رفتند. و شالی را به حیاط منزل آویزان می کردند و با خواندن اشعار مخصوص شب چله و با سر دادن شعار که امشب شب یلدا است از صاحب خانه درخواست مژدگانی می کردند.صاحب خانه نیز چیزی به عنوان شیرینی به آنان می دهد.حال می تواند از تنقلات باش یا پول باشد.این درحالی است که تازه عروسان و دختران نیز از این رسم بی بهره نبوده و بزرگان فامیل و خانواده به آنها هدیه هایی می دهند.
شاهنامه خوانی
یکی از رسومی که در میان اکثرا قومیت های ایرانی در شب یلدا مشترک است که بسیار محبوب وجذاب است شاهنامه خوانی می باشد. این آیین برگرفته از کهن و فرهنگ گذشته گان ما است. در این شب که طولانی ترین شب سال معروف است.بزرگتر های اقوام سعی میکنند با خواندن اشعار شاهنامه و غزلیات با یک لحن محلی و خاص آن شب را برای دوستان و اقوام خود لذت بخش تر و دل انگیز تر کنند.این آیین بسیار مورد توجه کودکان و جوانان در استان است.وهرکدام از این شعر ها برای اکثر مردم خوش آواز و گوش نواز هستند.
کاسم سا
یکی دیگر از رسوم در شب یلدا که به قوم مهمان نواز لر اختصاص دارد. “کاسم سا” است. کاسم سا به معنی دادن مقدار کمی از غذا به همسایه یا اقوام است. در این شب مردم خون گرم لرستان افراد فقیر و بی بضاعت را در جشن و شادی خود سهیم میکنند.و مقداری از غذای شب و تنقلات خود را به خانه افراد فقیر برده و به آنها می دهند.این رسم یکی از زیباترین روسمات در میان مردم مهمان نواز لرستان است.
غذاهای مردم لرستان درشب یلدا
مردم لرستان در شب یلدا سعی می کنند.از غذاهای محلی و سنتی خاص استفاده کنند. از جمله این غذاها که بسیار در استان لرستان هم محبوب است. جگروز و دنده کباب و بوقلمون است.که شامل گوشت گوسفندی و چربی آن است.همچنین پختن انواع کباب ها و پلو ها و از غذاهای محلی نیز آش ماسوا و آش دوغ را طبخ می کنند.همچنین استفاده از نوشیدنی های مختلف همچون دوغ محلی یکی از آداب در غذاهای لرستان است.غذا هایی لذیذ و خوشمزه که هرکدام دارای عطر وبوی خاص خود هستند.و شب یلدا را برای شما بسیار لذت بخش تر می کنند.
تنقلات مخصوص لرستان در شب یلدا
گندم، کنجد، شاهدانه که به اصطلاح عامیانه به آن «گندم شادونه» می گویند، همچنین نخود و کشمش، پسته، بادام،گردو و انواع شیرینی های محلی از جمله تنقلاتی است که مردم این دیار در شب یلدا از آنها استفاده می کنند. در لرستان مردم در شب چله گندم شیر می خورند که گندمی است که در شیره می خیسانند. و زردچوبه و نمک را با آن مخلوط می کنند. سپس آن را روی ساچ برشته می کنند. و همراه خلال بادام وکشمش، سیاه دانه، کنجد مخلوط کرده و می خورند.
