سرا یا خانه مشیرالملک در قلب اصفهان یکی از خانه های اشرافی زیباست که در گذشته متعلق به حاکم اصفهان در دوره صفویه بوده است. با درناتریپ همراه باشید تا به معرفی سرای مشیرالملک بپردازیم.
پیشینه خانه مشیر الملک
این خانه متعلق به خاندان مشیر انصاری از مستوفیان و منشیان دربار صفویه است. که در دوره شاه عباس بزرگ از شیراز به اصفهان مهاجرت کرده و در آن سکنی گزیدند. مشیر الملک در سال 1257 ه.ق در اصفهان متولد شد و پس از تحصیل علم و فضل و کمال خصوصا امور دیوانی و حساب و انشاء نزد میرزا علی جابری انصاری ، پست های مختلفی را تصدی نمود. و سرانجام به وزارت مسعود میرزا ظل السلطان ، فرزند ارشد ناصرالدین شاه قاجار منصوب گردید.
پس از در گذشت مشیر ، خانه مشیرالملک جهت استقرار کنسولگری پادشاهی پروس مورد استفاده قرار گرفت . پس از آن توسط یکی از تجار اصفهان به نام حاج حسین چرمی سپس حاج محمد سماعیان خریداری گردید. و در دوره جنگ تحمیلی پناهندگان خوزستانی در آن سکونت گزیدند. در این دوره تزیینات بنا تا حدی تخریب شد ولی پس از جنگ به مرمت آن پرداختند.
معماری خانه مشیر الملک
طراحی بی نظیر معماری خاص آن همراه با هنرهای برجامانده از گذشته سبب شده تا امروزه به عنوان یکی از زیبا خانه های تاریخی باقی مانده در شهر اصفهان ، لقب گیرد. این بنا از قسمت های مختلفی تشکیل شده است. ولی مهم ترین و زیباترین قسمت آن را ، می توان فضای شاه نشین واقع در تالار دانست. معماری و طرح های سقف و دیوار های داخلی ، سبب شده اند تا چشم نوازی این خانه دو چندان شود. بر روی دیوارها و جدارهای این بنا طرح های خوشنویسی به یادگار گذاشته شده است.
بخش های مختلف خانه مشیر الملک
الف) ورودی
ورودی خانه مشیرالملک در گوشه شمال غربی واقع و دارای سر در بزرگ و مجللی است. که قوس نیم دایره ای بر فراز آن جلوه گری می کند. مجموعه ورودی شامل هشتی و دالان هایی است. که یکی از آن ها به گوشه حیاط راه می یابد و دیگری به فضای اصطبل در شمال خانه منتهی می گردد. حیاط خانه با حوضی وسیع و صلیبی شکل در وسط و چهار باغچه اطراف آن حالتی مرکز گرا به آن داده است .حیاط این خانه مستطیل شکل در سه جبهه شمالی شرقی و غربی خود با فضاهای متعددی احاطه شده.
ب) حوض خانه
حوض خانه مشیرالملک (مرتغع خانه) در گوشه شمال شرقی خانه واقع شده .و در طبقات همکف و اول ، غرفه هایی پیرامون خود دارد. در طبقه اول ضلع شمالی حوض خانه یک اتاق پنج دری ، مشرف به آن است. ردیف نورگیرهایی به ارتفاع یک طبقه بر فراز حوض خانه این فضا را روشن می کند. دیوار های حوض خانه دارای تزیینات گچبری و نقاشی به سبک فرنگی است بام حوض خانه با شیب چهار طرفه خود حجم شاخصی در مجموعه پدید آورده است.
ج) جبهه جنوبی
بخش عمده جبهه جنوبی دیوار است که مشابه جبهه مقابل خود، نماسازی شده. و تنها دو اتاق سه دری به نام اتاق عکس و آینه در انتهای این جبهه قرار دارد ؛ اتاق آینه دارای تزیینات فراوان گچبری و نقاشی است ولی تزیینات اتاق عکس چیزی باقی نمانده است.
د) جبهه شرقی
در جبهه شرقی خانه مشیرالملک تالار در میانه و دو اتاق سه دری در دو سوی آن قرار دارد. اتاق پشتی این تالار به صورت فضایی مجزا در آمده با دو اتاق دیگر در طرفین خود ارتباط کامل یافته است. این دو اتاق نیز به نوبه خود با سه دری های این جبهه مرتبط هستند یک ایوان ستون دار، فضای این جبهه را با حیاط پیوند می دهد.
ه) جبهه غربی
جبهه غربی این بنا همانند جبهه شرقی است. جبهه غربی شامل چهار اتاق سه دری است و بر خلاف معمول راهرویی در میانه قرار گرفته است. با توجه به فضای جبهه شرقی به نظر می رسد جبهه غربی نیز تالاری در میانه داشته باشد بعد ها این تالار به دو اتاق و راهرویی تبدیل شده است.
کاربرد کنونی خانه مشیر الملک
در حال حاضر خانه مشیرالملک یا گنجینه میراث اسلامی ، مهمترین موزه کشور در خصوص نگهداری ، نمایش و پژوهش پیرامون مجموعه های اسلامی دنیا است و تنوع اشیا در آن بسیار زیاد و تماشایی هست.