عمارت امین السلطان یا خانه اتحادیه در قلب لاله زار تهران واقع شده است. این عمارت زیبا معروف به خانه دایی من ناپلئون “دایی جان ناپلئون” (مجموعه تلویزیونی، 1976) که لوکیشن این سریال زیبا بوده ما در این سری از نوشتار قصد داریم شما را با این بنای ارزشمند آشنا کنیم.
موقعیت عمارت امین السلطان
مجموعه بناهای تاریخی با مساحتی بالغ بر 9 هزار متر مربع در قلب بافت قدیم تهران، داستان خانواده ای را روایت می کند که حدود 150 سال پیش به آنجا مهاجرت کرده اند. سال‌ها قبل از نقل مکان، این ملک توسط خانواده سلطنتی برای پذیرایی از مهمانان خارجی کاخ استفاده می‌شد. عمارت یا عمارت اصلی نیز متعلق به امین السلطان نخست وزیر شاه قاجار بوده است.
با گسترش خانواده، خانه‌های اضافی (کوشک) برای اسکان اعضای جدید خانواده اتحادیه ساخته می‌شد. این خانه بعدها تبدیل به دکور سریال معروف ایرانی «عموی عزیزم ناپلئون» شد و از آن زمان معمولاً به عنوان «خانه عمو ناپلئون» شناخته می‌شود.
این ملک به دلیل موقعیت بسیار استراتژیک خود بین خیابان فردوسی و لاله زار، دو جاده اصلی تهران باستان، قلب برخی از جنبش ها و تجمعات سیاسی نیز بوده است.
مرمت خانه اتحادیه
با تمام آنچه گذشت، این خانه اهمیت میراثی پیدا کرده است و بنابراین برای ما این مکان بیشتر به یک بوم باستان شناسی تبدیل شده است که از لایه های بسیار مختلفی تشکیل شده است که در طول زمان مدفون شده اند و باید دوباره کشف می شدند تا بتوانیم درست کنیم. تصمیماتی برای بازسازی قطعات قدیمی و طراحی ضمیمه های جدید. تصمیم گرفته شد که آثار اصلی میراث مانند گچ کاری پیچیده و دورکاری، شومینه، کفپوش و سقف نگهداری و مرمت شوند.
چندین حوض، مصنوعات و فضاهایی مانند یک حمام بسیار جذاب در این فرآیند کشف شد. واقعا حکایت زمانه برای هر فضا یک داستان جدید نوشته شد و اکنون به هر کدام یک برنامه جدید اختصاص داده شده است. خلاصه جدید شامل فضاهای گالری، کافه ها، آمفی تئاتر، اتاق های مطالعه و دفاتر اداری است.
لوکیشن فیلم خانه دایی جان ناپلئون
در دهه 1970 این خانه تبدیل به دکور سریال ایرانی معروف «عموی عزیزم ناپلئون» بر اساس رمانی طنز شد که کلیشه‌های مختلف شخصیت‌های ایرانی را به تصویر می‌کشید. از آن زمان به این خانه معمولاً به عنوان “خانه عمو ناپلئون” یاد می شود. با تغییرات زیادی که در روند ساخت فیلم در سایت ایجاد شد، انقلاب اسلامی 1979 خانه خانواده ای را خالی کرد که بسیاری از اعضای آن یا از کشور مهاجرت کرده بودند یا به خانه های جدید نقل مکان کرده بودند.
ساختمان‌های خانه اتحادیه
ساختمان‌های این عمارت، معماری زیبا و چشم‌نوازی دارند که نباید تماشای آن را از دست داد. در تالارها، اتاقها و ایوان‌های این خانه می‌توان گچ‌بری‌های منحصر به فردی دید که با طرح و اجزای خانه، تناسب بی‌نظیری ایجاد کرده است. در ادامه مهم‌ترین ساختمان‌های این عمارت را به صورت کوتاه معرفی می‌کنیم.
خانه حاج رحیم اتحادیه
در حیاط شرقی این عمارت، پلکانی سنگی وجود دارد که شما را به مهم‌ترین بخش آن یعنی خانه حاج رحیم اتحادیه هدایت می‌کند. طرح اصلی این ساختمان به صورت تالاری است که در دو طرف آن اتاق‌هایی قرار دارد. نمای خارجی خانه حاج رحیم به سمت حیاط شرقی است و پنجره‌ها به این سمت هستند. در این سمت زیرزمینی جداگانه وجود دارد که از طریق حیاط غربی نیز قابل دسترسی است. احتمال می‌دهند خانه حاج رحیم با خانه مسعود و خانه فرح اعظم یکی بوده و بعدها از یکدیگر جدا شده‌اند.
خانه مسعود اتحادیه
این خانه متعلق به مسعود اتحادیه، فرزند حاج رحیم بوده و گچ‌بری‌های نفیس و ظریفی دارد. خانواده حاج رحیم در این قسمت زندگی می‌کردند. خانه مسعود در گذشته تالاری شرقی غربی بوده که گچ‌کاری‌های سقف آن بسیار چشم‌نواز است. هم‌چنین این خانه، زیرزمینی دارد که تماشای دیوارهای آجری و سقف قوسی آن خالی از لطف نیست. حیاط خانه مسعود اتحادیه دارای یک حوضخانه زیباست که از دیدنی‌ترین بخش‌های خانه اتحادیه است.
خانه فرح اعظم
خانه فرح اعظم در کنار خانه مسعود قرار دارد. او همسر رحیم اتحادیه بوده است؛ این خانه را مکمل خانه مسعود می‌دانند که تا پیش از مرمت دارای سه بخش بوده. شومینه سفالی این خانه دارای نقش‌های زیبایی است که توجه هر بازدیدکننده‌ای را به خود جلب می‌کند. گچ‌بری‌های نمای بیرونی خانه از نوع گچ‌بری‌های دوره میانی قاجار هستند که از نظر حجم کار و ظرافت خیره‌کننده است.
خانه اسماعیل اتحادیه
این خانه آجری در کنار درب ورودی عمارت اتحادیه قرار دارد و حدودا ۲۳۰ متر مربع وسعت دارد. بسیاری از اجزای این خانه در زمان مرمت حذف شده‌اند.
خانه معصومه اتحادیه
این خانه در ضلع جنوبی غربی حیاط عمارت اتحادیه قرار دارد و زمانی به دختر رحیم اتحادیه تعلق داشته است. یکی از زیباترین قسمت‌های این عمارت بزرگ همین خانه است که ۴ تالار بزرگ و بادگیر، زیرزمین و حوض‌خانه‌ای زیباست.
خانه عبدالحسین اتحادیه
در وسط حیاط شرقی خانه، ساختمانی کوشکی قرار دارد که از نظر معماری با بخش‌های دیگر عمارت، متفاوت است و به آن خانه عبدالحسین میگویند. این ساختمان از قدمت کمتری نسبت به دیگر بخش‌های عمارت برخوردار است و معماری آن، این موضوع را تأیید می‌کند. خانه عبدالحسین دارای دو طبقه است و نمای آن از چهار طرف دیده می‌شود. طبقه همکف آن یک تالار و دو اتاق دارد و طبقه بالای آن دارای یک ایوان و سه اتاق است. این خانه نیز به فرزند رحیم اتحادیه، عبدالحسین تعلق داشته است.
عمارت صلح
عمارت صلح یکی از عمارت‌های خانه اتحادیه است و به این دلیل که محل رفت و آمد اعضای جمعیتی به نام هوادران صلح بوده به عمارت صلح مشهور شده است. این خانه در ۱۴ آذر ۱۳۳۰ ویران و برای همیشه متروک شده بود. این عمارت در ضلع در شمال حیاط غربی قرار دارد و پس از بازسازی و مرمت خانه در سال ۱۳۹۴ دوباره احیا شده است.
خانه دایی جان ناپلئون کجاست؟
در قلب لاله زار تهران واقع شده است