سبزوار از شهرهای استان خراسان رضوی محسوب میشود که جاهای دیدنی زیادی دارد و تاریخ آن با بیهق گره خورده است. این شهر در دوران پس از حمله مغول به دلیل دلاوری مدافعانی مشهور به سربداران، مدتی به شهر سربداران نامیده میشود. این شهر از مهم‌ترین مراکز دانشگاهی، جمعیتی، اسلامی، فرهنگی و تاریخی به شمار می‌آید و از بهترین نماد‌های تاریخ و علم ایران مطرح است. این شهر از نظر موقعیت بازرگانی و تجاری نیز جایگاه ممتازی دارد.
۱. مصلی تاریخی
این مصلی مربوط به قرن پانزدهم میلادی و سده هشتم هجری قمری است که در سال ۱۳۱۷ ثبت ملی شد. این بنا شامل چهار طاق اصلی با گنبدی بر فراز ایوان جلویی بنا است. این بنا در ابتدا خانقاه چند تن از سربداران بود و بعد‌ها جهت برگزاری نمازهای عیدیه مورد استفاده قرار میگرفت. این بنا در دوره سربداران احداث شد و اولین محلی در ایران میباشد که در آن نمازجمعه برگزار شده است. این مکان محل دار زدن شیخ خلیفه به دست مغولان است. البته برخی نیز قدمت آنرا به دوره صفوی نسبت میدهند.
۲. مسجد جامع سبزوار
این بنا از قدیمی ترین مساجد ایران است که در دوره سربداران ساخته شده است. این بنا شامل بخش‌هایی چون شبستان، رواق، صحن، قبله و ایوان شمالی است و در خیابان بیهق قرار دارد. شبستان‌هایی با طاق ضربی بلند همزمان با بنای ایوان جنوبی ایجاد شده است. در سمت دالان شرقی، کتیبه‌هایی از دوره صفوی به دستور شاه طهماسب صفوی ثبت شده است. از تزیینات مسجد میتوان به کاشی‌های رنگی و خشتی اشاره کرد.
۳. منار مسجد
این مسجد در روستای باستانی خسروشیر قرار دارد و آنچه که امروز از آن باقی مانده است، دیوارهای دو طرف یک ایوان به عمق ۱۱ و ۶ متر است. در انتهای ایوان، محراب اصلی مسجد قرار دارد که در حال حاظر بخش زیرین آن باقی مانده است. این بنا در نزدیکی شبستان شرقی، دارای مناره‌ای آجری، کتیبه‌ای آجرکاری و تزییناتی با خطی کوفی بود و نامگذاری این بنا نیز به دلیل وجود مناره مزبور است. این بنا بر اساس برخی شواهد تاریخی به دوره ایلخانی برمیگردد که ثبت ملی شده است.
۴. آتشکده خانه دیو
قدمت این بنا بر اساس احتمالات به دوره ساسانیان برمیگردد که تا دور سلجوقیان نیز مورد استفاده بود. پلان این آتشکده از لحاظ نحوه تاق زدن با پلان آتشکده سلیمان آذربایجان یک شکل است.
چهارتاقی خانه دیو از از چهارتاقی‌های منفرد در ایران است که در کوهستانی صعب العبور بخش شمال غربی سبزوار قرار دارد. این بنا چشم‌اندازی باز و بدون در و پنجره است.
۵. بقعه امامزاده یحیی
در تقاطع خیابان اسرار و بیهق، بقعه امامزاده یحیی قرار دارد که دارای فضای دخلی گنبد دار، مناره و ایوان است. ابن بنا با کاشی‌های زیبای فیروزه‌ای رنگی پوشیده شده که قدیمی‌ترین بخش آن گنبد آن میباشد. فضای داخلی آن با سنگ، گچ و آیینه تزیین شده است. این بنا در سال ۱۳۸٠ به انوان اثر ملی ثبت شد.
۶. آتشکده میر مظفر
این آتشکده در روستای بابا لنگر بوده که به دوره پیش از اسلام برمیگردد و در بالای کوهی مرتفع از رشته کوه‌های اثقلان قرار دارد. سنگ، ساروج و ملات از مصالح آن هستند و در دیواره‌های آتشکده، فسیل‌هایی ۱٠٠ میلیون ساله به چشم میخورد.
۷. خانه باغ اسکویی
این بنا در ۴ کیلومتر غرب سبزوار و در روستای ابارش قرار دارد. عمارت آن در میان باغ و ساخته شده و مساحت کلی آن ۱٠ هکتار است. این بنا در دو طبقه ساخته شده که طبقه زیرین آن شامل آب انبار، مطبخ، حوض خانه، بادگیر خانه، هشتی و… است و طبقه اول آن نیز شامل تالار پذیرایی، تالارهای ستون دار شرقی و شمالی، حجره‌های نشیمن و… میباشد. از تزیینات آن میتوان به آجرکاری نمای بنا، گچبری سر ستون‌ها، حوضخانه و گچبری‌های حوضخانه اشاره کرد. قدمت بنا مربوط به دوره قاجاریه و خاندان اسکویی است.
