گذرنامه یا پاسپورت مهمترین سندی است که برای سفر به هر کشور خارجی به آن نیاز دارید. بسیاری از افراد به اشتباه تصور می کنند گذرنامه و پاسپورت دو چیز متفاوت هستند. در پاسخ باید گفت “پاسپورت” (Passport) معادل واژه “گذرنامه” در زبان انگلیسی است. در ادامه به صورت کامل به این سوال که پاسپورت یا همان گذرنامه چیست ؟ پاسخ می دهیم و همچینین تاریخچه و انواع گذرنامه را بررسی خواهیم کرد.
اگر می‌خواهید بدانید چطور گذرنامه دریافت کنید به مطلب “مدارک و هزینه های صدور و دریافت گذرنامه ” مراجعه نمایید.
گذرنامه چیست؟
گذرنامه یا پاسپورت نوعی شناسنامه بینالمللی است که دولتها برای سفر یا اقامت اتباع کشور خود در خارج از مرزهای کشورشان صادر میکنند.در واقع دولت ها از طریق گذرنامه ، از دولت‌های دیگر درخواست می‌کند تا اجازه ورود یا گذر از خاکشان را به شهروندانشان بدهند.
به علاوه، گذرنامه به عنوان اسنادی هویتی معتبر می‌تواند در انجام امور اداری و بانکی نیز مورد استفاده قرار بگیرد. البته داشتن گذرنامه برای سفر به تمامی کشور ها کافی نیست و برای سفر به برخی کشورها ویزا یا روادیدی از طریق سفارتخانه ها و کنسولگری های کشور مقصدتان دریافت نمایید.
تاریخچه گذرنامه چیست
بر اساس کتب عهد عتیق اولین گذرنامه ۴۵۰ سال قبل از میلاد مسیح صادر و مورد استفاده قرار گرفته بود. این گذرنامه در واقع نامه ای بود که از سوی اردشیر یکم برای یهودیانی صادر شد که قصد سفر به یهودیه را داشتند. این نامه تضمینی برای به سلامت عبور کردن از اراضی تحت سلطه دیگر فرمانروایان بود.
نوشته صفحه آخر گذرنامه آمریکایی: بدین وسیله، وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا از همه افراد درخواست دارد که بدون تأخیر یا ایجاد مانع، به شهروند/دارنده ملیت ایالات متحده که نام او در این گذرنامه آمده اجازه عبور دهند و در صورت نیاز، به او کمک قانونی داده و از وی حمایت کند.
اما گذرنامه به شکل امروزی در اواخر قرن ۱۹ میلادی توسط کشورهایی مثل امپراطوری بریتانیا کبیر برای تسهیل سفر شهروندان خود در امپراطوری گسترده خود ایجاد نمودند. این گذرنامه بسیار ساده بود و تنها یک برگ داشت. تا سال ۱۹۲۰ هیچ توافق نامه بین المللی در مورد گذرنامه وجود نداشت. تا اینکه در این سال اعضای جامعه ملل توافق کردند که تمامی اطلاعات گذرنامه ها به زبان فرانسوی درج شوند.
اما امروزه، تمام گذرنامه‌ها علاوه بر زبان رسمی کشور مرجع صدور به صورتPASSPORT، PASSEPORT یا PASAPORTE روی جلد آن‌ها نامگذاری می‌شوند و اطلاعات داخل آن‌ها نیز غیر از زبان محلی، حداقل باید به یکی از زبان‌های انگلیسی، فرانسوی یا اسپانیایی درج شده باشد.
گذرنامه در ایران
در ایران نیز برای خروج از کشور باید گذرنامه دریافت نمایید. بر اساس قانون خروج ایرانیان بدون گذرنامه از کشور غیر قانونی است. دریافت گذرنامه نیز منوط به ارائه اسنادی مبنی بر داشتن هویت و تابعیت ایرانی برای افراد است. در بیشتر کشورها گذرنامه به صورت یک دفترچه معمولاً دررنگ های قرمز، آبی، سبز و یا سیاه است. گذرنامه ایرانی نیز یک دفترچه ۳۲ برگی است که جلد آن به رنگ زرشکی است و نام و نشان جمهوری اسلامی با رنگ طلایی رو آن درج شده است. همچنین کلمه گذرنامه به فارسی و عبارت Islamic Republic of Iran و Passport در زیر آن درج شده است. در ۲ صفحه اول گذرنامه ایرانی مشخصات و فرد به دو زبان فارسی و انگلیسی درج می شود. و در ۳۰ برگه بقییه برگه ویزا و مهر ورود و خروج درج می شود.
طبق قانون گذرنامه، پلیس تخصصی گذرنامه وظیفه تائید و صدور گذرنامه را به نیابت از وزارت امور خارجه برعهده دارد.
انواع گذرنامه در ایران
گذرنامه های ایرانی ۳ نوع هستند.
- گذرنامه های معمولی: گذرنامه ای که برای تمامی اتباع تمامی کشورها صادر می شود. و با آن به جهت مقاصد تحصیلی، گردشگری و تجارتی به به کشورهای خارجی مسافرت کرد.
- گذرنامه خدمت: گذرنامه ای که برای کارمندان دولتی به جهت انجام وظایف کاری صادر می شود.
- گذرنامه دیپلماتیک: این گذرنامه ها برای دیپلمات ها و مقامات سطح بالای سیاسی صادر می شود. و شرایط صدور و دریافت اینوع گذرنامه ها کاملاً متفاوت است.
از گذرنامه خود مراقبت نمایید
به خاطر داشته باشید گذرنامه یا پاسپورت سند هویتی شماست. ویزا نیز اجازه نامه ورود شما به آن کشور است. که در صورت مفقودی گذرنامه ویزای شما نیز از دست می رود. در این مواقع توصیه می شود. چند سری از گذرنامه خود کپی به همراه داشته باشید. وهر کدام را در مکانی نگه داری نمایید تا در صورت نیاز از کپی مدارک استفاده نمایید.
افرادی که گذرنامه خود را گم کرده اند باید به دفاتر پلیس +۱۰ در کشور و در خارج از کشور به سفارتخانه ها یا کنسولگری های ایران مراجعه نماید. و پس از اعلام مفقودی مراحل قانونی را طی نمایند. البتهنیازی به اعلام مفقودی گذرنامه هایی که اعتبار آن ها به پایان رسیده نیست.