عمارت کوشک اثر مهندس شقاقی در دوره پهلوی اول می باشد که که در حدود 80 سال پیش در زمان بازگشت وی از آلمان ساخته شد. دفتر معماری سازمان میراث فرهنگی ایران این بنای دو طبقه را برای اداره روابط بین الملل و فرهنگی خود مرمت کرده است. این خانه تعدادی دفتر دارد که زیرزمین آن برای یک مرکز کامپیوتر و کافی شاپ و در پشت بام یک فضای هشت ضلعی برای سمینارها و جلسات اختصاص داده شده است.
معماری عمارت کوشک
ویژگی‌های معماری برخی از عمارت‌ها آنقدر قابل توجه است که آن ساختمان را به یک اثر هنری تبدیل می‌کنند. عمارت کوشک تهران (کیوسک، کوشک) که به خانه شقاقی نیز معروف است یکی از این بناهاست.
اگر به سمت شرق میدان فردوسی پیش بروید به خیابان امیر سلطانی در خیابان انقلاب می رسید. راهنمای کوچه مهناز را جست و جو کنید، اما به کوشک (کیوسک، آلاچیق) معروف است. یک عمارت زیبا در گوشه کوچه وجود دارد. همچنین می توانید به خیابان فردوسی بروید و به سمت خیابان جمهوری ادامه دهید، وارد خیابان تقوی شوید و عمارت نبش کوچه را پیدا کنید.
تاریخ شقاقی به اوایل پهلوی اول برمی گردد. علاوه بر نشانه های معماری ایرانی، از سبک اروپایی الهام گرفته شده است. حسین شقاقی پس از بازگشت از آلمان تصمیم گرفت در کشورش بماند و شروع به ساخت عمارت کرد و آن را کوشک نامید.
حسین شقاقی، مدیرعامل وزارت راه و شهرسازی بود. حسین شقاقی قبل از انقلاب اسلامی خانه را به یک شرکت خارجی به نام ماندلا و کندلیس فروخت. به همین دلیل است که برخی این عمارت را به عنوان عمارت ماندالا می شناسند. بعد از انقلاب اسلامی، طلبکاران آن را تصرف کردند. سرانجام سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران آن را در سال 1364 هجری شمسی خریداری کرد.
امروزه مرکز مطالعات حفاظت از میراث فرهنگی ناملموس در آسیای غربی و مرکزی در اینجا قرار دارد. این مرکز زیر نظر یونسکو کار می کند و عمارت در فهرست میراث ملی ایران به ثبت رسیده است.
مشخصات عمارت کوشک تهران
این عمارت در داخل فضای سبز قرار گرفته و دارای پلانی بیضی شکل و نمای جذابی است. نما با آجرکاری، گچبری و نرده‌کاری تزئین شده است. چند پله عریض محوطه را به ورودی ساختمان می پیوندند.
عمارت کوشک شامل زیرزمین، همکف، طبقه اول، آلاچیق، شش اتاق خواب، پنج تالار و یک اتاق کار بود. آشپزخانه اش مدرن بود و فر هم آنجا بود. متأسفانه، نمی تواند برای همه باز شود.
ساختمان کوشک به صورت برونگرا است که محل استقرار آن در محور اصلی باغ در فاصله مرکز تا انتهای باغ می‌باشد. استقرار کوشک در محور اصلی باغ هم متاثر از ساختار هندسی باغ و فراهم کردن بهترین چشم انداز برای آن است و هم تاثیرگذار بر منظر محور اصلی است
به طوری که در هنگام ورود به باغ و گذر از عمارت سردر، عمارت کوشک در محور دید قرار می‌گیرد. طرح کوشک در باغ گسترده ایرانی بر اساس طرح صفه با نقش مربع، یا هشت ضلعی و نیز طرح‌های هشت بهشت در موارد اندکی به صورت مدور می‌باشد. معمولاً اندازه کوشک‌های باغ بین ۱۲ تا ۲۰ متر بود و بزرگترین آن‌ها … به ۲۵ متر هم می‌رسید.
اغلب کوشک‌ها در چهار جبهه اصلی از خصوصیات کالبدی یکسانی برخوردار بودند. در حالی که در بیشترین موارد جبهه‌ای که از لحاظ نحوه جهت گیری اقلیمی، دید و منظر، موقعیت و برخی دیگر از ویژگی‌های کالبدی امتیاز بیشتری داشت، به عنوان جبهه اصلی بنا انتخاب می‌شد و غالباً در این جبهه ایوانی طراحی و ساخته می‌شد… سطح کوشک و ایوان آن در همه باغ‌ها … بلندتر از سطح زمین باغ ساخته می‌شد… تا به نحو مناسبی از چشم اندازهای بیرون استفاده شود
عمارت دیگری نیز در خیابان سعدی شمالی وجود دارد که به آن عمارت شقاقی نیز می گویند. دارای سبک معماری پهلوی اول است. ستون های بلند و نمای سفید که به سقف می رسد. این اثر متعلق به دکتر سیاوش شقاقی فرزند حسین شقاقی است و موزه نقاشی زیر شیشه است.
مکان های دیدنی نزدیک کوشک احمد شاهی
این مکان یکی از سیزده مکان تاریخی در محله فردوسی تهران می‌باشد و از نظر موقعیت جغرافیایی در نزدیکی مراکز مهمی مانند دیزنی لند علاالدین، بیمارستان امیر اعلم، کوچه تمدن ، موزه پمپ بنزین دروازه دولت و پاساژ منوچهری و همچنین فروشگاه البسکو، کفش نادر، هتل ایران، خانه صادق هدایت و کافه رستوران کوشک قرار گرفته است.
آدرس: در محله فردوسی تهران و خیابان مهنا واقع شده است.