با سر زدن به محله امامزاده یحی در منطقه ۱۲، شما عمارت کاظمی را مشاهده خواهید کرد که خانه موزه تهران قدیم نام دارد و شما را به دوره تهران قدیم میبرد. این بنا از خانه‌های قدیمی تهران است که ارزشی استثنایی دارد. محله قدیمی چاله میدان با داشتن خانه‌هایی از تهران قدیم، دارای ارزش‌های خاص معماری و شهرسازی است که متاسفانه امروزه با ساخت و ساز‌های جدید، بخشی از معماری‌های قدیمی خود را از دست داده است. این بنا امروزه مساحتی بالغ بر ۲۰۳۳ متر مربع دارد که ۱۲۱۵ متر مربع آن را فضای باز و ۶۵۰ متر مربع آنرا عیان و زیر بنا تشکیل میدهد.
به سفارش معاونت عمرانی فنی منطقه ۱۲، مرمت این پروژه از سال ۱۳۸۶ انجام شده است.
تاریخچه بنا
تاریخچه این بنا به دوره میرزا سید کاظم، پسر میرزا هدایت الله تفرشی در دوره اولین پادشاهی محمد شاه قاجار برمیگردد. در زمان ناصرالدین شاه از میرزاهای اصطبل شاهی بود که در دوره‌ای ناصرالدین شاه در دوره‌ای عازم سفر به خراسان شد چون نامبرده مشرف به اصطبل و به همراه اردوی شاه بود، در بین راه به سمت مستوفی گری اصطبل برقرار گردید. کاظمی‌های تهران و تفرش منتصب به وی میباشند. از سید کاظم تفرشی، مسجد و مدرسه‌ای زیبا در خیابان ری، نبش کوچه باغ پسته‌بک به یادگار مانده است.
این مسجد و مدرسه بنا به نام بنیانگذار آن، کاظمیه نام دارد. در گذشته، در سمت غربی تکیه عباسقلی و در نزدیکی خانه، تکیه پهلوان شریف و در سمت شمال این محله، گذر منتهی به دروازه دولاب که حد شرقی حصار صفوی شده بود قرار داشت.
معماری بنا
مشخصات بنا طرح خانه کاظمی متاثر از طرح متداول خانه‌های ایرانی و متناسب با شان صاحب خانه، نوع رابط و جایگاه اجتماعی آن ساخته شده است. شکل بنا در اواخر دوره قاجاریه طراحی شد و در دوران رضاشاه پهلوی تکمیل شده است. این بنا همانند خانه‌های سنتی ایرانی شامل آب انبار، بیرونی، اندرونی، اصطبل و مطبخ میباشد. مجموعه باقی مانده فعلی یک بنای سنتی است. از قسمت‌های اصلی این خانه، آنچه که باقی مانده است، قسمت شاه نشین میباشد که یک طبقه در زیر و یک طبقه روی دارد. این بنا دو حیاط دارد. بخش اصلی ساختمان به میزان ۵/۱ متر از کف حیاط بالاتر و در بخش زیرین آن، زیر زمین قرار دارد که دارای آجر کاری نفیسی است. دو تالار در مرکز ساختمان اصلی قرار گرفته است. در طرفین تالارها، گـشواره‌ها قرار گرفته و راهروها در اطراف آنها قرار دارند. اتاق‌های اطراف حیاط و گوشواره‌ای، دارای دیوار باربر و پوشش تیرپوش با سقف تخت میباشند. زیرزمین دارای طاق کلیل بوده و تالارها با خرپاهای چوبی که شیروانی کاهگل اندودی سطح نمای آنرا شکل میدهند پوشش داده شده است. سطح نمای خارجی تالارها، آجرکاری ساده است که در محل رخ بام آن، موتیوهای گچ بری گل درشت نقش بسته است.
سایر سطوح نمای حیاط ها در خانه کاظمی نیز ترکیبی از آجر و اندود گچ میباشند. در فضای داخلی اتاق، بخش‌هایی مانند گیلویی تالار و بخاری‌‌ها دارای گچ بری هستند، اما بقیه سطوح ساده میباشند. زیباترین بخش این خانه را ارسی‌های زیبای طرفین تالارها تشکیل میدهند.
این ارسی‌ها که دارای آلت چینی‌های مفصل و پر نقش هستند، با انواع شیشه‌های الوان در سطوح خارجی تزیین شده و در فضای داخلی کار، نقاشی پشت شیشه به شکلی زیبا، پارتیشن‌های نقش‌دار و مجللی ساخته‌اند. در کل بادگیره، تزیینات بیرونی، نمای زیبای آجری و پنجره‌های ارسی از ویژگی‌های منحصر به فرد معماری این بنا است.
چگونه به عمارت کاظمی تهران برویم؟
خانه ی کاظمی تهران در محله امام زاده یحیی واقع شده است اما متاسفانه اگر بخواهید با پرس و جو به آن برسید راه به جایی نمی برید پس بهتر است از نقشه های آنلاین استفاده نمایید.