شهرستان ملکشاهی یکی از شهرستان های استان ایلام است،که در سال 1385 به یکی از شهرهای استان ایلام تبدیل شده است و مرکز این شهرستان ارکواز نام دارد. مردمان این دیار به گویش کردی ایلامی و لهجه ملکشاهی صحبت می کنند،شغل مردم این منطقه دامپروری و کشاورزی است. همانطور که از نام ایل ملکشاهی بر می آید، این ایل نام خود را از سلطان ملکشاه سلجوقی کرفته است. این منطقه دارای طبیعت و اکوسیستمی بسیار زیبا و متفاوت است و تا حدودی ناشناخته می باشد. منطقه ملکشاهی به دلیل قرار گرفتن در سلسله کوه های کبیرکوه از رشته های زاگرس دارای جاذبه های طبیعی خاص و دست نخورده مانند: آبشار اَما، آبشار پنجه علی، تالاب سیاب درویش، آتشکده کوشک قینفر، دریاچه سد ایلام، دره های کوه پشمین، آبشار درگناو گنداب و غارتایه کوه از جاذبه های طبیعی این منطقه محسوب می شود. دریاچه سد ایلام که به سد ” چم گردلان” نیز نامبرده می شود در همین منطقه در شرق ایلام قرار دارد که به دلیل زیبایی منحصر به فردی که دارد، مکانی برای طبیعت گردی و گردشگری شده است که من امروز به معرفی کوتاه و متخصری از آن می پردازم.
دریاچه سد ایلام یا “چم گردلان”
این دریاچه در بیست کیلومتری شرق ایلام و در مسیر فرعی جاده ایلام به دره شهر می باشد. این سد در سال های گذشته برای تامین آب شرب و بهره برداری از آن ساخته شده است. حال اینکه امروز به خاطر طبیعت اطراف این دریاچه و مزین شدن آن به درختان بلوط و تپه های زیبای آن در میان مردمان این استان و دیگر مناطق نام آشنا دارد. این دریاچه بدلیل وجود جنگل های بلوط در حاشیه آن جزء منحصر به فردترین دریاچه های پشت سد است که طبیعت آن را محصور کرده است. فاقد هرگونه امکانات رفاهی و گردشگری می باشد و زیر ساخت های لازم برای ساخت امکانات خدماتی و رفاهی ایجاد نشده است، پس اگر قصد دارید برای یک روز در این منطقه وقت بگذارید و گردش کنید حتما مواد غذایی و میان وعده لازم را همراه خود داشته باشید. موقعیت جغرافیایی این دریاچه در پایین دست محل تلاقی دو رودخانه آفتاب و چاویز قرار دارد که این دو رودخانه پس از بهم پیوستن رودخانه کنجانچم را بوجود می آورند. از زیست بوم ثبت شده در این منطقه: کل و بز، قوچ و میش، پلنگ و گربه وحشی می باشد. از پوشش گیاهی این منطقه بلوط ایرانی، کیکم، زالزاک و بنه نیز می توان نام برد.
ویژگی های سد چم گردلان
این سد در ارتفاعات ” ویژدرون” و “شاه نخجیر” قرار دارد که شکل گیری ویژدرون به اوایل دوران دوم زمین شناسی با تریاس بالایی بر می گردد. آب و هوای این منطقه معتدل می باشد و میزان متوسط بارندگی 658 میلی متر است که این میزان بارش در فصل بهار خصوصا، طبیعتی بکر و زیبایی را شکل می دهد.
بهترین فصل برای بازدید از این منطقه و سد چم گردلان
استان ایلام عروس رشته کوه زاگرس نام برده می شود که اصولا زاگرس بهاری زیبا و خیلی خاص دارد بنابراین این منطقه بهار و تابستانی دلنشین دارد، که ساعاتی لذتبخش و به همراه چای داغ خاطره خوبی برای شما و همراه شما ثبت می شود.
مسیر دسترسی به دریاچه چم گردلان
این سد از طرف شرق به شهر “مهر” و روستای “اَما” از شهرستان ملکشاهی و از طرف غرب به روستای مابره و کان گنبد از بخش صالح آباد و جنوب ارتفاعات ” ویژدرون” ملکشاهی قرار دارد.
آدرس: ایلام، دریاچه سد ایلام-در فاصله بیست کیلومتری شرق ایلام در مسیر فرعی جاده ایلام به دره شهر می باشد.
عکاس: امید ولی بیگی
با سلام.
بنده تازه از دانشسرای چهار ساله ی تربیت معلم آزادگان شهر نیر استان اردبیل فارغ التحصیل شده بودم به خاطر تعلل وزارت در استخدام تا دو سال بعد در سال ۱۳۷۴ در قسمت های مختلف این سد کار آرماتور بندی و قالب بندی می کردم و شب ها هم در کشیدن آب های تونل های لجن کش سد برای کشیدن آب داخل تونل ها و آماده کردن آن برای کار صبح اکثرا مواقع بر سر موتورها ویژه ی کشنده ی آب بودم.
روزها مشکلی نبود دسته جمعی کار می کردیم ولی شب معمولا تنها به دور از محل کمپ و در آن سوی کوه ها در دهانه ی تونل برای اضافه کاری مستقر می شدم شب های تاریک به دلیل وجود پلنگ وحشتناک بود.خاطره های خوب و بد زیادی از این مکان دارم فداکاری های زیادی هم توسط کارگران و رانندگان بیل مکانیکی برای ساخت این سد کردند و برخی در این راه کشته شدند و متاسفانه نام کسانی که در راه آبادانی کشور کشته می شوند شهید محسوب نمی شود.
خاطرم می آید که این سد به شهر صالح آباد هم نزدیک بود و لی ما بیش به ایلام و از طرف روستای ما بره (ماربره) رفت و آمد داشتیم منطقه ای بسیار فقیر نشین بود که اهالی فقط با چند بز و میوه ی بلوط که گاهی آرد می کردند و گاهی در آتش و گاهی در آب می پختند امرار معاش می کردند اسلحه به وفور خرید و فروش می شد و گاهی افراد مسلح کرد جلوی ماشین ها را می گرفتند استخوان های برخی از رزمندگان گمنام در کوه و دره های اطرافش پراکنده بودند که طبق گفته ی اهالی لشکر ۱۴ یا ۱۶ قزوین در این منطقه توسط بعثی ها قلع و قمع شده بودند منطقه توسط بومی ها آزاد شده بود.
ساخت این سد بر عهده ی یکی از غول های سدسازی ایران به نام شرکت ژیان بود و فکر کنم تا ۱۵ سال فقط ساخت این سد خاکی قرار بود زمان ببرد.
در ایلام چایخانه ای نبود و فقط یک چای فروش دستی دم ترمینال چای می فروخت به شدت موقع خروج از ایلام بازرسی بدنی می کردند و همه ی لباس ها را باید در می آوردیم و یک آرایشگاه به سختی تونستم پیدا کنم که سرشویی آن هم با کتری آب بود و آبگرمکن نداشت.الان دیگر سال آخر خدمت آموزگاری هستم این ها مثل رویا و خاطره از ذهنم می گذرند .
خیلی خوشحالیم که این خاطرات رو براتون دوباره زنده کردیم. 🙂 به اینکه آموزگارای عزیزی مثل شما مخاطب ما هستن افتخار می کنم. کاش اسمتون رو هم برامون می نوشتین.