یکی از بخش های فرهنگ باستانی ایران، شعر و ادبیات این کشور است و مسلما ادبیات فارسی را میتوان از غنی ترین ادبیات های جهانی دانست. در طی دوره های مختلف تاریخی ایران، شاعهاران زیادی وجود داشته اند که نه تنها در ایران، بلکه در جهان هم مشهور میباشند که ابوالقاسم فردوسی از جمله همین شعراست. با درناتریپ جهت آشنایی با آرامگاه فردوسی و این شاعر پر آوازه ایرانی همراه باشید.
آشنایی
آرامگاه فردوسی یکی از مکانهای تاریخی ادبی موجود در مشهد است که محل دفن ابوالقاسم فردوسی توسی میباشد. سالانه بسیاری از گردشگران از سرتاسر دنیا جهت بازدید از این مکان به ایران می آیند. ابوالقاسم فردوسی از شاعران حماسه سرای ایران بود که ۳۲۹ هجری قمری در توس خراسان متولد شدو در سال ۴۱۶ هجری قمری در گذشت. بسیاری وی را یکی از بزرگترین شاعران زبان پارسی میدانند که توانست کارهای بسیار زیادی مانند سراییدن شاهنامه های بسیار به زبان فارسی بکند و القاب بسیاری را مانند حکیم سخن، استاد سخن و حکیم توس را از آن خود بکند.
در زمانی که زبان بسیاری از مناطق ایران عربی بود، وی با سراییدن اشعار مختلف جانی دوباره به زبان فارسی داد و باعث شد که زبان فارسی تا کنون جاودانه مانده و جانی دوباره به فرهنگ پارسی بخشیده شود. شاهنامه را میتوان یکی از بزرگترین مجموعه اشعار حماسی جهان نامید. شاهنامه کتابی است که در آن نزدیک به ۶۰۰۰۰ بیت وجود دارد و نتیجه دست رنج سی ساله فردوسی میباشد. این شاهکار ادبی، اسطوره‌ها، افسانه ها و تاریخ ایران را از آغاز تا حمله اعراب به ایران در سده ی هفتم و در چهار دودمان پادشاهی پیشدادیان، کیانیان، اشکانیان و ساسانیان به تصویر می کشد و سه بخش اسطوره‌ای (از روزگار کیومرث تا پادشاهی فریدون)، پهلوانی (از خیزش کاوه آهنگر تا مرگ رستم) و تاریخی (از پادشاهی بهمن و پیدایش اسکندر تا گشایش ایران به دست اعراب) را در بر دارد.
تاریخچه
گفته اند که ابوالقاسم فردوسی شاعری شیعه مذهب بوده است و به همین دلیل وی را در هیچ گورستانی نپذیرفتند و مجبور شدند وی را در باغ خودش واقع در شهرستان تابران توس دفن کنند. وی ابتدا آرامگاهی نداشت، اما بسیاری از شاعران و علاقه مندان اهل ادب بر مزار وی حضور میافتند که از آنها میتوان به سلطان محمود غزنوی اشاره داشت. این بنا در زمان یورش اقوام مختلفی پابرجا بود که در زمان یورش یکی از نوادگان مغولی تخریب شد و مصالح آن برای ساخت قلعه توس استفاده شد. در زمان حمکرانی غازان خان مغولی، یکی از امیران به نام امیر ایسن قتلغ، مکانی را در نزدیکی آرامگاه احداث نمود و ساخت و ساز این بنا تا زمان بعد از مرگ وی نیمه کاره ماند. ساختمان فعلی آرامگاه فردوسی و موزه توس که الهام گرفته از شیوه معماری هخامنشی به ویژه آرامگاه کوروش بود به دستور انجمن آثار ملی در سال ۱۳۴۳ آغاز و با نظارت مهندس هوشنگ سیحون در سال ۱۳۴۷ به انجام رسید. نمای بیرونی بنا شامل عناصر تزئینی هخامنشی به خصوص ستونها و سرستونها است و اشعاری که بر اضلاع چهارگانه بنا نگاشته شده از حکیم فردوسی و معرف اندیشه و شخصیت وی می باشد. بخش فوقانی بنا بصورت توخالی ساخته شده و فضای داخلی آن نیز علاوه بر الهام گرفتن از معماری دوره اشکانی شامل 20 ستون مرمری در پائین و 8 ستون در بخش فوقانی است. در بخش هایی از آرامگاه نیز دیوارنگاره‌هایی از فریدون صدیقی نصب گردیده که نمایش صحنه هایی از روایات شاهنامه است.
معماری
بنای کنونی دارای نهصد متر سطح زیربنا، و ساخته شده از بتون و سنگ و کاشی است. بخش فوقانی بنا، که در اجرای اولیه توپر بود این بار میان‌تهی ساخته شد. سقف داخلی آن هم با کاشی‌کاری معرق و متأثر از عناصر تزیینی دورهٔ هخامنشی و عصر فردوسی روکاری شد. دیوارهای آن هم تماماً با سنگ هایی از منطقهٔ توس نماسازی شد. هیأت کلی بنا آرامگاه کوروش بزرگ در پاسارگاد را تداعی می کند.
اینک باغ آرامگاه که حدود شش هکتار مساحت، و یک موزه و کتابخانه دارد، سالانه بیش از یک میلیون زائر و شیفتهٔ فردوسی را می پذیرد. با این همه فضلای اهل ادب ایران این مجموعه را درخور شأن رفیع فردوسی نمی دانند و در صدد توسعه و آبادی آنند. در باغی که آرامگاه وی قرار دارد میتوان مجسمه فردوسی و یا حتی مجسمه ای از رستم را در آن مشاهده نمود. در گذشته در نزدیکی آرامگاه وی، چایخانه ای سنتی جهت استراحت وجود داشت که بعد ها پس از کشف آثار باستانی، این بنا به موزه ای تبدیل گشت. در محوطه میانی آرامگاه، سنگ قبر وی قرار گرفته که از جنس سنگ مرمر میباشد. همچنین تالاری با چند ستون و تصویری از مرد بالدار در این محوطه وجود دارد که یاد آور تخت جمشید میباشد. در نزدیکی این محوطه، کتابخانه فردوسی و همچنین آرامگاه مهدی اخوان ثالث وجود دارد.
دسترسی
شما میتوانید با هر وسیله نقلیه ای به این بنا دسترسی داشته باشید. از اتوبوس ها میتوان به اتوبوس های خط ۲۰۲ اشاره داشته که به این مکان میروند. اگر قصد بازدید از آرامگاه را دارید، این بنا تنها در ساعت های 8 صبح تا 6 بعد از ظهر باز است.
آدرس: ایران، استان خراسان رضوی، مشهد، توس، انتهای بلوار بهارستان.