حمام تاریخی سلطان امیر احمد نمونه ای منحصر به فرد از حمام های تاریخی ایران است . این حمام از نظر معماری و تزیینات جزو زیباترین بنا های تاریخی محسوب می شود که با وسعت 1102 متر مربع در شهر کاشان واقع شده است. این حمام در سال 1355 توسط وزارت فرهنگ و هنر در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت.
قدمت حمام تاریخی سلطان امیر احمد که وجه تسمیه آن به جهت مجاورت با امامزاده سلطان امیر احمد می باشد را از شواهد وآثار مکشوفه به دوران سلجوقیان نسبت می دهند ولیکن بنای فعلی سربینه آن بازمانده دروان قاجار می باشد. حمام تاریخی کاشان ، از جمله آثار باشکوهی هستند که در دوران صفوی مورد ستایش جهانگردان داخلی و خارجی گردیده است .این حمام با معماری عالی ویژگی های خاص یکی از پنج عنصر اصلی شهر( مسجد ، بازار ، حمام ، آب انبار) به شمار می آید.
بخش های مختلف حمام سلطان امیر احمد
دو بخش کوچک وبزرگ حمام به ترتیب شامل قسمت هایی همچون جلوخان ، سردر ورودی ، هشتی ، راهروهای ارتباطی ، سربینه ، میان در ، گرم خانه ، خزینه ، صفه شاه نشین ، اتاق نظافت ، تون ، گربه رو (چپیله) ، دستک ، برف انداز ، جام خانه و چاه خانه می باشد. البته دو فضای اصلی در حمام های تاریخی به ترتیب : سربینه ، گرم خانه می باشد.
1. سربینه
فضای اول حمام بینه یا سربینه ، رختکن و جای آماده شدن برای استحمام یا خروج از حمام بوده ، سربینه مهم ترین و زیباترین فضای حمام است ، فضای وسیع و پر تزیین با گنبدی بزرگ و حوضی در میان ، در اطراف فضای میانی سکوهایی وجود دارد برای استراحت مراجعین که برای ورود به آنها باید از چند پله بالا می رفتند و پاها را قبل از ورود در حوض های روی سکو ها می شستند . نور پردازی منظم سربینه بر تاثیر این تزیینات می افزاید. حوض درون سربینه و فواره آن ، آرامش فضا را دو چندان می کند. سربینه این حمام به شکل هشت ضلعی با گچ بری های زیبا و سقف رسمی بندی و جا کفشی های سنگی که ستونها و دیوار های آن با کاشی معرق تزیین شده است
2. گرم خانه
فضای گرم خانه محل شستو شو و تطهیر بدن است. گرم خانه اغلب فضایی ساده تر از سربینه دارد که گوشه هایی برای نشستن و شستوشو دارد. خزینه آب گرم و حوض آب سرد و فضاهایی مخصوص تر برای استحمام در مجاورت گرم خانه قرار دارد روشنایی گرم خانه از نور گیرهای سقفی تامین می شود. نور گیرهایی با شیشه های عدسی مانند وجود دارد تا نور کافی وارد حمام شود و داخل حمام نیز دیده نشود. ازاره و دیوار گرم خانه تا یک متر کاشی کاری و معرق وتا سقف اهک بری با ملات ساروج می باشد.
معماری حمام سلطان امیر احمد
سربینه در بین ورودی حمام و گرم خانه قرار دارد ، هوای سربینه را نیمه گرم می کردند تا مراجعان یکباره با هوایی گرم مواجه نشوند وهمچنین در هنگام خروج از گرم خانه ، سلامتشان به خطر نیوفتد. ورودی حمام و نیز فضای بین سربینه و گرم خانه را « میان در » نامیده می شود به نوعی با پیچ وخم طراحی میکردند که جلو تبادل مسستقیم حرارت و رطوبت را بگیرد. بخشی از حمام نیز نقش پشتیبانی را دارد. یعنی فضاهای مربوطه به تامین آب و حرارت حمتم مثل تون و انبار هیزم ، که تون محل افروختن آتش در پشت گرم خانه و خزینه قرار داشته است.
جاذبه های تاریخی اطراف این حمام
خانه بروجردی ها ـ قلعه جلالی و حصار سلجوقی ـ خانه تاریخی حسنی و بنی کاظمی ـ خانه عباسیان ـ خانه طباطبایی ها