قبله عالم در تالار آبی نیاوران؛ تابلوی مرموز ناصرالدین شاه امروز رونمایی شد!

ناصرالدین شاه عاشق عکس و نقاشی بود و پرتره‌های متعددی از او توسط نقاشان و عکاسان ایرانی و فرنگی ثبت شده؛ اما یکی از نقاشی‌های خاص از او در دهه‌های گذشته سرنوشت عجیبی داشته است؛ نقاشی‌ که می‌گویند شبیه‌ترین چهره را به ناصرالدین شاه دارد و مدت‌ها از نظر‌ها پنهان مانده است.

بررسی ها نشان می‌دهد هرچند این تابلو کمتر مورد توجه قرار گرفته است، اثری پنهان نبوده و برخی از پژوهشگران سال‌ها قبل تصاویری از آن منتشر کردند. اثری که دست سرنوشت آن را به مخزن کاخ صاحبقرانیه، کاخ موردعلاقه شاه شهید فرستاده و این کاخ نیز سال‌ها است به‌دلیل مشکلات سازه‌ای و نگرانی از ریزش تعطیل بوده و بخشی زیادی از اموالش دور از نظرها در مخزن نگهداری می‌شوند؛ با این‌حال، تابلو مهجور مانده ناصرالدین شاه قاجار حالا بهانه‌ای برای برگزاری یک نمایشگاه متفاوت در کاخ نیاوران شده است.

بر اساس اطلاعات منتشر شده، عین‌السلطنه این تابلو را نزدیک‌ترین نقاشی به چهره ناصرالدین شاه توصیف کرده بود. همچنین در چندین و چند تصویر، به‌خصوص تصاویر تکیه دولت این تابلو وجود داشته است. در عکس مربوط به تشییع جنازه ناصرالدین شاه، این تابلو بالای تابوت شاه در تکیه دولت دیده می‌شود.

پژوهشگران این نمایشگاه اعلام کردند که این تابلو یک سال در تکیه دولت بوده و بعد به مقبره ناصرالدین شاه در آرامگاه شاه عبدالعظیم منتقل و در مقبره نصب می‌شود. تا زمان انقلاب این نگاره در مقبره شاه قرار داشت؛ اما مشخص نیست که در چه فرآیندی این نقاشی از کاخ صاحبقرانیه سر در می‌آورد. گفتنی است که مقبره ناصرالدین شاه قاجار در شاه‌عبدالعظیم جمع‌آوری شده و اشیای آن بین موزه‌های مختلف پخش شده است؛ از جمله سنگ قبر ارزشمند و نفیس شاه که اکنون در کاخ گلستان نگهداری می‌شود.

یک نقاشی با احتمالا دو نقاش!

تابلو نقاشی بزرگ ناصرالدین شاه فاقد امضای نقاش است و این باعث گمانه‌زنی درباره نقاش این تابلو شده است. به عقیده کارشناسان، صورت ناصرالدین شاه را در این تابلو که در دیر بزرگ تکیه دولت قرار داشته، استاد کمال الملک کشیده و پیکره او را احتمالا فرد دیگری نقاشی کرده است.

این تابلو نقاشی به‌همراه چندین اثر از جمله وسایل شخصی ناصرالدین شاه، آخرین خاطراتش و وسایل مقبره‌اش از جمله چراغ‌های پایه‌دار و آباژورهای مقبره به‌همراه دستمال خونی ناصرالدین شاه در قالب نمایشگاه در تالار آبی کاخ نیاوران برپا شده و میزبان مخاطبان است. همچنین قرار است به‌زودی نشستی با موضوع اصالت‌سنجی و اهمیت این تابلو از منظر هنری و تاریخی نیز برگزار شود.

نمایشگاه «نظاره سلطان صاحبقران» تا ۱۲ آبان ماه در تالار آبی کاخ اصلی نیاوران برپا است.