فرهنگ و رژیم غذایی بوشهریها تحت تاثیر عواملی نظیر روابط گسترده اهالی آن با مردم عربنشین و شبه قاره هند، نزدیکی به آبهای آزاد خلیج فارس، روابط تجاری گسترده و داشتن رتبه بالا در تولید شیلات و مرکبات است. از همینرو خیلی از غذاهای جنوبی ریشه هندی و عربی دارند ما در این نوشتار شما را با غذاهای محلی بوشهر آشنا می کنیم.
لخ لاخ بوشهر
این غذا از سواحل عربی خلیج همیشه فارس گرفته شده و بیشتر در سواحل ایران جا افتاده است. مردم محلی معمولاً این دمی را با ماهیهایی مثل هامور، سنگسر، سبیتی و سرخو تهیه میکنند. برای تهیهی لخ لاخ خوشمزه علاوه بر ماهی از شوید (شبت) و ادویهجات نیز استفاده میکنند. البته گاهی در کنار شوید، گشنیز و مقدار کمی شنبلیه هم در پخت آن به کار میبرند.
قلیه میگو
ماهی و میگو پای ثابت بیشتر غذاهای جنوبی هستند. قلیه میگو یکی از غذاهای سنتی بسیار خوشطعم و پرطرفدار استانهای بوشهر، خوزستان و هرمزگان است که البته طرز تهیه آن در هر کدام از این استانها با دیگری کمی تفاوت دارد. مواد تشکیلدهندهی این غذای لذیذ سبزی ماهی (گشنیز، شنبلیله)، میگو، سیر، پیاز، تمر هندی، آرد، روغن و ادویه ماهی است.
شکر پلو
شکر پلو یکی از غذاهای محلی بوشهر و البته استان فارس است که تقریبا شبیه شیرین پلوی سایر مناطق ایران میباشد. معمولا در استان بوشهر شکر پلو را همراه قیمه بوشهری میل مینمایند. همچنین برنج را به همراه زعفران، گلاب و شکر، دَم کرده و برای تزیین آن از خلال پسته و خلال بادام استفاده میکنند.
میگو پلو
میگو را به عنوان یکی از با ارزش ترین نعمت هایی که از دریا به انسان می رسد، می توان به روش های مختلفی طبخ نمود. یکی از غذایی که میتوان به کمک میگو آنرا طبخ نمود میگو سوخاری یا همان میگو پلو می باشد. این غذا دارای ارزش غذایی بالایی بوده و برای پخت آن می بایست تخم مرغ، آرد سوخاری، جوش شیرین ، زعفران و نمک را به میگو اضافه کرد.
ماهی حمام شکمپر
ماهی حمام از نوع ماهیهای گوشتی و مرغوب محسوب میشود و فقط در دو ماه اول بهار در بازار موجود است. مواد لازم برای پر کردن داخل شکم ماهی حمام شامل سبزی شنبلیله، گشنیز، شوید، زرشک و تمبرهندی است. نکتهای را در نظر داشته باشید که سبزی پلو برای این نوع ماهی اصلا پیشنهاد نمیشود.
یتیمک
یتیمک نوعی غذای محلی بوشهر است که تقریبا معادل یتبمچهای است که در شهرهای دیگر ایران پخته میشود. این غذا گوشت ندارد و سرخ کردنی نیز نیست؛ بنابراین میتوان آن را در دسته غذاهای سالم قرار داد. یتیمک خوراکی گیاهی و بدون گوشت است و بیشتر با نان سرو میشود. اگر از طرفداران بادمجان هستید حتما این خوراک را امتحان کنید.
هریسه
برای تهیه هریسه، غلات یا حبوبات، گوشت و شکر را با مقدار زیادی آب و یا شیر در دیگ بزرگی ریخته و روی حرارت قرار داده و مدام آن را هم میزنند تا ته نگیرد، این بخش مهم و سخت در تهیه هریسه است، که گاهی دو یا سه نفر به نوبت این کار را انجام میدهند. جالب است بدانید که برخی حلیم را از مشتقات هریسه و دارای سابقه بیشتری میدانند.
دال عدس بوشهری
روش طبخ این غذا مثل آش عدس و یا همان عدسی معروف است. فقط در این نوع، از دال عدس، که نوعی عدس قرمز رنگ و ریز است، به علاوه تمر هندی، سیر به مقدار زیاد و رب گوجهفرنگی استفاده می کنند. در بوشهر دال عدس نوعی غذای هندی محسوب میشود، پس در نظر داشته باشید که میتواند خیلی تند باشد. این غذای جنوبی را میتوانید در کنار برنج نوش جان کنید.
قیمه بوشهری
قیمه بوشهری با قیمههای معمولی تفاوت زیادی دارد و تفاوت آن به له کردن گوشت آن مربوط میشود و مزهی آن هم تا حدودی با سایر قیمه ها فرق میکند. این خورش اغلب به همراه شکر پلو صرف میشود و یکی از غذاهای رسمی مراسمهای محرم و صفر در استان بوشهر است. اتفاق خوب این است که می توانید این غذا را، در رستورانهای بوشهر به راحتی پیدا کنید تا طعم و عطر آن برای همیشه در یادتان بماند.
گمنه
این غذا به شیوههای مختلفی طبخ میشود. مواد اولیهی آن شامل للک یا گمنه، پیاز و روغن است. برخی برای پخت بلغور گندم به جای آب معمولی از آب مرغ استفاده میکنند که طعمی متفاوت به غذا میدهد. این غذا را میتوان به جای پلو به همراه خورشت گوشت، قلیهماهی یا قیمه سرو کرد. به دلیل استفاده از بلغور، این غذا برای کاهش کلسترول و پیشگیری از بیماریهای قلبی، جلوگیری از دیابت (به دلیل وجود فیبر فراوان) مفید است.
ته انداز مرغ و بادمجان
تهانداز مرغ و بادمجان یکی از غذاهای بسیار قدیمی و خوشمزهی بوشهری است که میتواند باعث مباهات و مزین شدن سفرهی هر ایرانی شود. البته بوشهریها تهاندازمرغ و تهانداز بادمجان هم دارند که شاید از ترکیب این دو غذا تهانداز مرغ و بادمجان را درست کرده باشند. اگر بادمجان دوست داشته باشید، بهتر است برای یکبار هم که شده این غذای لذیذ را تهیه و میل کنید.
دوقوس ماهی
یکی دیگر از غذاهای سنتی استان بوشهر و بندر دیلم دوقوس ماهی است. دیلمیها این غذا را با ماهی حلوای سفید (در زبان محلی زبیدی) که یکی از بهترین ماهیان جنوبی است، درست میکنند اما میتوان آن را با فیله ماهی شیر یا ماهیهای بدون استخوان طبخ کنید.
کبه
کبه در واقع غذایی عربی است که بهشکلهای بسیار متفاوتی در ایران هم پخت میشود. مانند یتیمک، بلغور ریز گندم یا للک شالودهی اصلی این غذا را تشکیل میدهد. مواد اصلی تشکیلدهندهی این غذا با توجه به روشهای مختلف طبخ شامل گوشت چرخ کرده، بلغور ریز گندم، پیاز، گشنیز، عدس قرمز، دارچین، فلفل سیاه، آبلیمو، گردوی خردشده، بادام زمینی خردشده، زرشک و کشمش استفاده میکنند.
آش بوشهری
برای تهیه آش بوشهری که در گذشته به آش سبزی نیز معروف بود از لوبیا قرمز، گوشت، پیاز، برنج، شوید، تره و ادویه استفاده میشود. بعد از پخت کامل، مواد را کاملا له میکنند. برای سنجیدن کیفیت آش بوشهری ملاک قوام و کشدار بودن آن است.
فلافل
فلافل محبوبِ جنوبیها ریشه لبنانی دارد و چاشنی اصلی آن فلفل است. فلافل فروشیهای کوچکی در کنار اسکلهها، خیابانهای منتهی به ساحل و یا در سطح شهر فعالیت دارند و فلافلهای جنوبی خوشمزه ای را ارائه میدهند. در سفر به بوشهر از این دست تجربهها غافل نشوید.