مشهد از آن دسته شهرهایی است که در کنار جنبه زیارتی حرم امام رضا (ع) یا مسجد گوهرشاد، به دلیل وجود مناطق گردشگری میتواند جنبه سیاحتی هم داشته باشد. خانه داروغه مشهد از جمله بناهای تاریخی و سیاحتی در مشهد است که شاید کمتر کسی اسم آن را شنیده باشد و در این پست درناتریپ قصد دارد تا به بررسی کامل این خانه بپردازد.
آشنایی
خانه داروغه یکی از خانه های تاریخی دوره قاجاریه میباشد که در بافتی پیرامون حرم و با مساحتی 1100 متر مربعی به دستور یوسف خان هراتی ساخته شده و معماری آن به معماری روسی شبیه است و همین معماری باعث وجه تمایز آن بین این خانه با خانه های تاریخی شده است. علاوه بر معماری خانه میتوان به دلایل دیگری مانند وجود سرداب، نانوایی و حمام خصوصی که باعث تمایز بین این خانه با دیگر خانه ها شده اشاره داشت.
این خانه در ابتدا استفاده شخصی داشت و علت نامگذاری آن با نام داروغه به این دلیل است که صاحب این خانه یعنی یوسف خان هراتی، آخرین داروغه مشهد بود. این بنا در 1361هجری شمسی و تا مدت ها بعد از آن به عنوان حسینیه استفاده میشد که پس از مدتی به فراموشی سپرده شد. تقریبا در اواخر سال 1379 هجری شمسی بود که شناسایی آثار تاریخی در این محله شروع شد و شرکت مسکن سازان ثامن با مصالح خود خانه آنرا بازسازی کرد تا اصالت و هویت تاریخی این بنا حفظ شود. این بنا توانست در طی مرمت جایزه حفظ میراث فرهنگی را از یونسکو دریافت کند.
معماری
استفاده از کاشی، آجرهای قالبی، تندیس های داخل دیواری، چوب های اطراف پنجره، پله های دوطرفه و …. یاد آور معماری روسی است ؛ چرا که در ساخت این خانه از کارگران و معماران روس استفاده شده است. تندیس های داخل دیوار تا حدودی به شکل شیر و یا فرشته بالدار طراحی شده اند. درب ورودی این خانه در بخش جنوبی قرار گرفته که به محض ورود به خانه با حوض، باغچه و عمارت اصلی با چند ستون برمیخورید که توسط دو ردیف پلکان در اطراف آن احاطه شده است.
این خانه دارای دو بخش زمستان نشین و تابستان نشین است که در بخش زمستان نشین شاهد طراحی شومینه، دیوارهای عایق، پنجره های دوجداره، بخاری و … هستیم و در بخش تابستان نشین، بخش هایی چون بادگیر، سرداب و حوضخانه وجود دارند. ایوان بنا با کاشی های هشت ضلعی و بیضی تزئین شده و کتیبه هایی مثل «بسم الله الرحمن الرحیم» و «محمد (ص) شمع جمع آفرینش» در آنجا به چشم می خورد. این بنا دارای دو ایوان ستوندار است که در رو به روی یکدیگر قرار دارند. یکی از این ایوان ها دارای پله هایی است که رو به روی یکدیگر قرار دارند و دیگری پله های مورب دارد که با نرده های فلزی اطراف آن احاطه شده است. در وسط حیاط، باغچه هایی به همراه حوض های مختلف قرار گرفته است که زیبایی آن دل هر گردشگری را به خود جذب میکند. از دیگر بخشهای خانه میتوان به آشپزخانه، سرویس بهداشتی، قهوه خانه و عکاسخانه سنتی اشاره کرد.
مسیر دسترسی: این بنا در نزدیکی حرم مطهر رضوی در کوچه داروغه واقع گشته که میتوانید در سفر به مشهد از این دو مکان به دلیل نزدیکی به یکدیگر بازدید کنید. این بنا در تمام روزها به جز روز جمعه باز میباشد که میتوانید از ساعت 08:00 تا ساعت 14:00 و از ساعت 16:00 تا 20:00 از آن بازدید کنید.
آدرس: استان خراسان رضوی، مشهد، خیابان نواب صفوی، راسته حوض مسگران، کوچه داروغه
