یزد از شهرهای تاریخی ایران است که با القابی چون شهر بادگیرها، دارالعلم، شهر آتش و قنات، دارالعباده و… نیز شناخته میشود. این شهر دومین بافت خشتی جهان به حساب می‌آید و مساحت این بافت نیز ۸۰۰ هکتار میباشد و همچنین یزد نخستین شهر ثبت شده در میراث یونسکو است. بیشتر مکان های دیدنی یزد تاریخی هستند و در این پست چند مکان گردشگری یزد را به شما معرفی میکنیم. با درناتریپ همراه باشید.
۱. مجموعه امیر چخماق
امیر جلال الدین چخماق شامی از طرف شاهرخ برای حکومت یزد منسوب شده بود و جهت رونق بخشیدن به شهر، این مجموعه را در دوره تیموریان بنا کرد. مقبره فاطمه خاتون، همسر امر چخماق در ضلع شمالی آن قرار دارد. این مجموعه شامل مسجدی بزرگ، حمام عمومی، آب انبار، تکیه،کاروانسرا، قنات و… است این مسجد به مسجد جامع نو نیز معروف بوده و دارای گنبدی خمیده و ترکدار است که با کاشی‌های سبز پوشیده شده و دور آن با خط کوفی نوشته شده است. ایوان مسجد بسیار زیبا بوده و دارای دو شبستان یکی زمستانی و دیگری تابستانی است. راهروهای شمالی که آستانه مسجد را به صحن آن متصل میکنند، پنجره‌های با شبکه‌های ظریف از کاشی معرق دارد.طاق‌های مسجد با مقرنس کاری پوشیده شده و محراب آن نیز سنگ مرمری زیبایی دارد. مجموعه امیر چخماق از معروف ترین مکان های دیدنی یزد است و بازدید از آن در سفر به یزد شدیدا توصیه میشود.
۲. مدرسه ضیائیه یا زندان اسکندر
این مدرسه در سال ۶۳۱ هجری قمری توسط مولانا ضیا الدین حسین رضی ساخته شد و به زندان اسکندر نیز مشهور میباشد و گنبدی خشتی با تزیینات گچ‌بری و نقاشی آبرنگ به همراه شبستانی با محراب دارد.
۳. خانه شاه شجاع یا رشتیان
این خانه آتشکده بهرام و مسجد جامع یزد قرار داشته که محل زندگی خاندان رشتیان بوده است. ساخت آن بنا بر شواهد موجد در کتیبه‌های منزل به سال ۱۲۱۲ هجری قمری باز میگردد. علاوه بر ۴ ورودی متفاوت، این بنا بادگیرهای مرتفع، ۳ حیاط بزرگ و کوچک، زیرزمین‌ای خنک و آرام و تالارهای منحصر به فرد میباشد.
۴. مسجد جامع یزد
این مسجد در خیابان امام قرار دارد و از زیباترین مساجد دوره تیموریان محسوب میشود. سردر بلند، مناره‌ها و کاشی‌کاری‌هایش به او لقب زیباترین شاهکار معماری قرن نهم هجری قمری را داده است. این بنا در یک بازه ۱۰۰ ساله و در سه دوره مختلف بنا شده که پایه‌های اصلی آن به دوره ساسانی باز میگردد سردر آن در دوره شاهرخ تیموری و گنبدش در دوره ایلخانان بنا شده است. این مسجد زیبا یکی از پربازدیدترین مکان های دیدنی یزد محسوب میشود.
۵. ساباط‌ها
کوچه و پس کوچه‌های سرپوشیده یزد با نام ساباط شناخته میشوند و علت ساخت آنها نیز این است که عابران میتوانند در تابستان از گرمای هوا به این دالان‌ها پناه ببرند.
۶. عمارت کلاه فرنگی
این عمارت با الگوگیری از عمارت کلاه‌فرنگی در رشت ساخته شده و در محله رحمت‌آباد قرار دارد. ابن عمارت دو طبقه داشته و فاقد زیرزمین است. حوضی در وسط حیاط آن قرار دارد که آب قنات رحمت‌آباد که از زیر این عمارت میگذشته، به داخل حوض میریخته است. اتاق‌های زیادی در طبقه دوم وجود داشته و در پایین نیز مکانی برای پذیرایی از میهمانان تعبیه شده بود.
۷. نارین قلعه(نارنج قلعه)
این قلعه در ۵ مرحله ساخته شده ک از قدیمی‌ترین مرحله، کندن بوکن ها یا کندن فضاهایی در دل زمین بوده است.
این قلعه در بالای تپه بنا شده که مشرف به شهر میبد میباشد. این قلعه از مهم‌ترین آثار دوره قبل از اسلام به شمار می‌آید که استفاده از آن جهت حفاظت از شهر، ارزش ساخت آنرا دوچندان نموده است.
۸. آب انبار شش بادگیری
این آب انبار توسط حاج حسین میرالله در سال ۱۳۷۹ بنا شد که درابتدا ۳ بادگیر داشت و طی سالها، ۳ بادگیر دیگر نیز به آن اضافه شد. ای آب انبار در محله تپه یزد و کوچه شش بادگیر قرار دارد. این بنا دارای دو در ورودی و یک مخزن است. این مخزن گنبدی تخم‌مرغی و سقفی بزرگ دارد. برای رسیدن به پایین ترین نقطه آب انبار از ۵۵ پله باید گذر کرد. در میان این پله ها، بین پله ۲۵ و ۲۶ هشتی ای با سنگ فرش آجری وجود دارد و طاق آب انبار که خشتی بوده و نمای آن آجر است از آن هشتی آغاز می شود. این آب انبار، تنها اب انبار شش بادگیری در جهان است.
۹. بازار و حمام خان
این حمام در سال ۱۲۱۲ هجری قمری توسط محمد تقی خان بافقی ساخته شد. این مجموعه که به دستور ناصرالدین شاه قاجار ساخته شده است شامل حسینیه، آب انبار، حمام و بازار اس که از گل، گچ و آجر در ساخت آن استفاده شده است.
۱۰. میدان ماکار
هزینه ساخت این میدان توسط زرتشتی هندی به نام پشوتن جی دوسابایی مارکار تقبل شد که ساعتی دروسط آن قرار دارد.
۱۱. خانه تهرانی‌ها
این خانه مقابل زندان اسکندر قرار دارد که بنایی از دوره قاجاریه محسوب میشود. این بنا شامل ۳ بادگیر، تالار بزرگ، نارنجستان، سرداب، چاه خانه، هشتی و پشت بام بزرگ است. این خانه به علت بزرگی و زیبایی به عنوان دفتر کنسولگری اقتصادی برخی کشورها چون آلمان و فرانسه استفاده می شده است اما امروزه تبدیل به هتل موزه گشته است و نام اولین هتل موزه ایران را با خود همراه کرده است.
۱۲. خانه لاری‌ها
این خانه مجاور عمارت کلاه‌فرنگی قرار دارد و مانند دیگر خانه‌های دوره قاجاری شامل دو بخش بیرونی و اندرونی است. حیاط آن در وسط قرار گرفته و شامل بادگیر و تالار است. قسمت‌های شمالی خانه زمستانی و قسمت‌ای جنوبی آن تابستانی‌اند. قسمت شرقی شامل اتاق آیینه، مطب و سرداب بوده و پاییزی است. قسمت غربی آن مناسب فصل بهار بوده و به عنوان بهار خواب استفاده میشده است. این خانه جهت اتاق‌های آیینه کاری و نقاشی شده، درها، پنجره‌ها و ارسی‌ها از زیباترین خانه‌های قرن سیزدهم است که اکنون تبدیل به موزه اسناد و مدارک بدل شده است.
۱۳. آتشکده بهرام
این آتشکده محل نیایش زرتشتیان بوده و برای نیایش نیز آیی خاصی باید رعایت میکردند. آتشی با قدمت ۱۵۰۰ سال در آن نگهداری میشود که رنگی فیروزه‌ای داشته و و از آتشکده کاریان در لارستان میباشد. ساختمان آتشکده در وسط حیاط بزرگ و سرسبز با درختان کاج و سرو بنا شده و معماری آن مربوط به دوره هخامنشی میباشد.
۱۴. باغ دولت آباد
این باغ توسط محمد تقی خان بافقی بنا شده که قدمتش به اواخر دوره افشاریه و زندیه باز میگردد. در ابتدا قناتی توسط محمد تقی خان در این منطق بنا شد و در ادامه عمارت دولت‌آباد در راستای آن ساخته شد. این باغ دو د دارد که سردر اصلی آن دربلوار دولت‌آباد و سردر دیگر آن به سمت خیابان رجایی باز میشود. این عمارت دارای هشتی، بادگیر،خوض آب، تالار آیینه و اتاق‌های فراوان است و درختان زیادی نیز اطراف آن قرار دارد.
۱۵. کاروانسرای زین‌الدین
این بنا در دور صفوی و به دستور شاه عباس بنا شد که در دو طبقه ساخته شده و مصالح آن آجرهای خشتی است. این بنا در مسیر جاده یزد به کرمان است و د میراث یونسکو نیز ثبت گردیده است.
۱۶. یخچال خشتی میبد
این بنا در گذشته برای ساخت و تولید یخ استفاده میشده که داخل آن دارای سه بخش اصلی به نام حوضچه تولید یخ، مخزن یخ و دیوار سایه‌انداز میباشد. در ساخت این بنا از بهترین عایق‌ها به نام خشت و گل ساخته شده است.
۱۷. موزه آیینه و روشنایی
این بنا تنها موزه تخصصی در رابطه با موضوع نور در ایران بوده و در آن میتوانید پینه سوز، شمع سوز، نفت سوز و اشیای برقی را مشاهده کنید. جنس اشیای موجود در موزه از سفال، برنج، مس، شیشه، برنز است.
۱۸. برج خاموشان
این بنا دخمه زرتشتیان بوده که طبق آیین و سنت خود، مردگان را درون دخمه قرار میدادند تا طعمه کرکس‌ها شوند و پس از آن، استخوان‌های بجا مانده را در فضای میان تهی دخمه‌ها قرار میداده‌اند.
۱۹. روستای خرانق
این روستا بیش از ۱۰۰ سال قدمت دارد و دارای قلعه قدیمی در خود میباشد. قدمگاه امام رضا(ع) نیز در کنار این قلعه قرار دارد.
۲۰. آب انبار گیو
این بنا در زمان قاجار ساخته شد و مکانی برای ذخیره آب بوده است. آب انبارها بر اساس اهمیت ذخیره آب در شهری کویری چون یزد حائز اهمیت بوده‌اند. این بنا در سال ۱۳۷۵ ثبت ملی شد.
۲۱. آسیاب آب اشکذر
این بنا برای خرد کردن غلات و گندم مورد استفاد قرار میگرفت که با سرعت و فشار آب استفاده میشده است. این بنا از بناهای تاریخی دوره صفویه محسوب میشود. این آسیاب زیرزمینی بوده و دارای سقفی هندسی بسیار زیبایی است.
۲۲. گنبد عالی ابرکوه
نام دیگر این بنا گنبد علی است که از بناهای دوره سلجوقی ب حساب می‌آید. ساختار بنا از ساروج و سنگ بوده و توسط فرزد عمیدالدین شمس الدوله علی هزار اسب ساخته شده است.
۲۳. آرامگاه سید رکن‌الدین
این بنا در قدیم با نام مدرسه رکنیه شناخته میشده و بخش کوچی از مجموعه بزرگی شامل مدرسه، کتابخانه، رصدخانه و… بوده است. این بنا بر اساس تحقیقاتی در سال ۵۲۷ هجری قمری ساخته سده است.
۲۴. آرامگاه سید شمس‌الدین
این بنا، باقی مانده مجموعه بنایی در محله چهار منار یزد است که توسط سید شمس‌الدین ساخته شده و دارای تزیینات بسیار زیبایی نیز میباشد.
۲۵. سرو ابرکوه
این سرو بیش از ۴ هزار سال قدمت داشته و از مسن‌ترین جانداران بر روی زمین میباشد و در لیست آثار ملی نیز ثبت شده است. افسانه‌های مختلفی در مورد این سرو در طول تاریخ نقل شده است. سرو ابرکوه مانند مجموعه امیر چخماق از معروف ترین مکان های دیدنی یزد است و بازدید از آن توصیه میشود.
۲۶. قنات زارچ
این قنات با طول ۱۰۰ کیلومتر، طولانی‌ترین قنات دنیا محسوب میشود که از روستای فهرج آغاز شده و به روستای زارچ میرسد و احتمال میرود که این قنات قدمتش مربوط به دوره زرتشتیان باشد.
۲۷. منار جنبان خرانق
این بنا از دیدنی‌ترین منارجنبان‌ها میباشد که تماما از خشت ساخته شده است. قدمت تاریخی این بنا به دوره ساسانیان باز میگردد.
