مسجد جامع زنجان | ترکیبی از هنر و مذهب

مسجد جامع زنجان که به مسجد سید یا سلطان نیز معروف می باشد، در بخش تاریخی و مرکزی شهر زنجان واقع شده است. این مسجد در دوران قاجار و توسط عبدالله میرزا دارا ساخته شده است که یکی از پسران فتح علی شاه قاجار و پیرو آیت الله سید محمد مجتهد ساردین بود. این مسجد در دوره زندگی سازنده آن به نام‌های مسجد دارا، مسجد سید، مسجد سلطانی و مسجد جمعه نیز خوانده میشده‌ است.

خانواده حسینی زنجانی از آن زمان تا کنون، اداره این مسجد را بر عهده داشته اند. این مسجد تاریخی، بزرگترین و زیباترین مسجد در زنجان است، همچنین بزرگترین مسجد برای آموختن مفاهیم دینی نیز می باشد.

معماری

مسجد چهار ایوان دارد که در دو طرف حیاط هستند. صحن این مسجد مانند دیگر مسجدها مربع یا مستطیل بوده، ۴۸ متر طول و ۳۶ متر عرض دارد. در وسط حیاط مسجد، یک حوض و در اطراف آن یک باغچه وجود دارد. در سمت شرق و غرب حیاط، شانزده اتاق وجود دارد که به صورت موازی با همدیگر هستند. در قسمت جنوبی، محوطه هایی برای تحصیل دانشجویان رشته عرفان و الهیات تعبیه شده است. اتاق های این مسجد دارای قفسه های معلق و سقف کاذب با کاشی های هنری هستند. در سطوح ایوان‌های شمالی و جنوبی ،تزییناتی مانند خط بنایی، کاشی معقلی و نگاره‌های گیاهی با تکنیک کاشی هفت رنگ، به سبک هنری دوره قاجار و با استفاده از رنگ‌های سیاه و زرد به چشم میخورد.

شبستان گنبد در پشت ایوان جنوبی قرار گرفته و از جهت باختری و خاوری با شبستان‌های طرفین و از طرف شمالی با ایوان جنوبی در ارتباط است. بر فراز این شبستان، گنبد مسجد قرار دارد. گنبد این مسجد که از نوع دو جداره بوده و با کاشی‌های فیروزه‌ای پوشانده شده، از گنبدهایی است که بدون گوشواره و ترنبه بر روی جرزهای چهارگانه ضخیم قرار دارد است.

بر روی کاشی های گنبد، سوره ی مبارکه ی دهر نوشته شده است. هر یک از بخش های مساجد، هنر و مهارت های هنرمندان ایران را نشان می دهد. هنگامی که وارد مسجد می شوید، هنر کاشی کاری خودنمایی می کند. ایوان‌های چهارگانه‌ای که در چهار ضلع مسجد به شکل قرینه قرار گرفته‌اند، بیش تر از هر چیزی در صحن مسجد، خودنمایی می‌کند.

از آن جا که این مسجد در موقعیت مکانی مناسبی در شهر واقع شده است و در نزدیکی بازار قرار دارد فرصت خرید و بازدید از بازارهای قیطریه را نیز فراهم کرده است. این اثر در تاریخ ۱۰ اردیبهشت ۱۳۴۲ با شماره ۱۰۵۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

چگونه آنجا بروم؟

اول با اتوبوس یا سواری به زنجان بروید و سپس به خیابان امام خمینی رفته و سپس مسچد جامع را که از یک طرف به پارک سبزه میدان و در طرف شرق بازار قیطریه است را پیدا خواهید کرد.

آدرس: ایران، شهر زنجان، خیابان امام خمینی، مقابل پارک سبزه میدان