سوادکوه | ورسک و پل جهانی آن

از آنجایی که ما ایرانی ها بخصوص اهالی تهران، سفر به سمت شمال را در طول سال، در برنامه گردشگری خود داریم، حیفم آمد که از مازندران گذر کنید و پل های تاریخی راه آهن مسیر سواد کوه را اطلاعاتی نداشته باشید… نمیدانم تا به حال همانند من در این مورد کنجکاو شده اید یا نه؟ و شاید بی توجه به آن و مکان تفریحی که در درهای آن وجود دارد، عبور کرده اید. زمانی که سفر کردم به مازندران، مسیر جاده سواد کوه و خط راه آهن و پل های عبور قطار خیلی نظر مرا جلب کرد، البته اطلاعاتی که داشتم در این حد بود که این پل ها در زمان رضا شاه پهلوی ساخته شده اند. اما تصمیم گرفتم فرصتی را بوجود بیاورم تا در این مورد بهتر بدانم و آن را با دیگران به اشتراک بگذارم، از نام پل ها تا مناطق اطراف این پل ها، که در تحقیق به مکان های جالبی در اطراف این پل ها برخورد کردم و به من این انگیزه را داد تا برای شما هم به اشتراک بگذارم و اگر باز قصد شمال رفتن دارید در این اطراف گشت بیشتری بزنید چرا که همه چی در این پل خلاصه نمی شود، با من همراه باشید…

پل ورسک و پیشینه ی آن

پل وِرِسک یکی از بزرگترین پل های راه آهن سراسری ایران است که در سال 1315 بازگشایی شده است و حال دوران هشتاد ساله خود را سپری می کند. این پل تاریخی و زیبا در ارتفاعات روستای ورسک در شهرستان سواد کوه قرار دارد. و راه آهن سراسری تهران – شمال را به هم وصل می کند. در دوران حکومت رضا شاه پهلوی، در اوایل اردیبهشت 1312 یک شرکتی به نام کامپساکس که دانمارکی بود، برای احداث راه آهن شمال جنوب ایران را امضا کرد. جالب است بدانید که نام پل ورسک در کتاب رکورد گینس در بخش پل های با ارتفاع بیش از 61 متر به ثبت رسیده است. آن چیزی که شگفت انگیز است، عدم استفاده از سازه های فلزی در ساخت این پل است. این بنا از مصالحی مانند: سیمان و ملات و شن شسته شده و همچنین آجر و بدون آماتور ساخته شده است! برای ساخت این پل دو ستون بتنی در دو طرف کوه ایجاد شده و به هم متصل شده اند و سپس دال قوسی روی آن اجرا و با نمای آجری روی آن کار شده است. حجم پل جمعا 4500 متر مکعب می باشد و طول آن به طور کلی 86 متر است. این را هم بگویم اگر عکاس و یا اهل عکاسی هستید و با دیدن این پل قعطا دست به دوربین می شوید البته پیشنهاد میکنم، بهترین مکان برای عکاسی از این پل و مناظر آن جاده فیروزکوه به حساب می آید.

ماجرای سه خط طلا

این اصطلاح سه خط طلای راه آهن مربوط به دره ای می شود که در سه کیلومتری بعد از پل ورسک و بعد از روستای ورسک به سمت گدوک قرار دارد به کار می رود. بسیاری از مهندسین اروپا به ایران سفر کردند و بعداز گرفتن نقشه های هوایی، متوجه شدند که خط راه آهن باید از روستای عباس آباد که به نام ورسک تغییر یافته عبور کند. بنابراین قطار می بایست از یک شیب بسیار تند، یعنی پس از عبور از روستای ورسک باید با طی مسافت ده کیلومتری و نیز صعود 600 متری از کوهستان عبور کند و به سمت تونل گدوک حرکت کند! بنابراین چنین چیزی ممکن نبود و برای لوکوموتیوران ها بسیار سخت بود. در نتیجه آن ها تصمیم گرفتند مسیر را به شکل سه پله بر روی دامنه کوه اجرا کنند که به سه خط طلا معروف شد و ارزش این سه خط به مراتب از طلا بیشتر بود و این سه خط راه آهن در بالای یکدیگر قرار گرفتند و به آن ها در اصطلاح سه خط طلا می گویند.

لقب پل پیروزی

پل ورسک به همین مطالب فوق خلاصه نمی شود، بهتر بدانید که این پل در زمان جنگ جهانی دوم به دلیل نقشی که در کمک رسانی به اتحاد جماهیر شوروی، معروف شد و لقب پل پیروزی را گرفت. همچنین طراح و مهندسی آن را فردی به نام لادیسلاوس فون رابسویچ که اهل اتریش بود بر عهده داشت و بی شک یکی از شاهکارهای زیبا در زمان خود و در زمان حال حاضر است.

آبشار ورسک

در بخش ییلاقی ورسک، روستای ورسک در قمست شرقی آن، در زیر قله اتابک و تیزکوه و دره های زیبا و سرسبز و نیمه جنگلی که نسبتا عمیق می باشد چشم هر فردی را به خود ذخیره می کند. آبشار ورسک که به چشمه علی نیز شهرت دارد زیبایی این دره و روستا را دو چندان کرده است. باید دل بدهی به اعماق رو ستا و فضای نیمه جنگلی آن و از همه جهان فارغ شوی… این آبشار از ارتفاعات قدمگاه سرچشمه می گیرد و مکانی برای تفریح و گردش نه تنها برای اهالی روستا بلکه برای عموم مردم و گردشگران شده است. آبشار ورسک به دو قسمت، آبشار کوچک و آبشار بزرگ تقسیم می شود، که در مسیر رسیدن به این آبشار از تنگه ای در میان دو کوه عبور می کنید، که آب از سطح شیب دار آن جاری است و در واقع به آبشار کوچک نامگذاری شده است و اگر مسیر را ادامه دهید در انتها با آبشار بزرگ رو به رو می شوید. این آبشار با ارتفاعی حدود بیست متری به سمت روستا جاری می باشد. این آبشار فصلی با آب وهوای معتدل، مرطوب و کوهستانی فضای بسیار زیبا را خلق کرده است که دل هر فردی را به سمت خود می کشاند. فصل بهار بهترین فصل سفر به سمت شمال خصوصا برای افرادی که طبیعت گرد هستند مناسب است، و گذراندن یک نیم روز بهاری در فضای زیبای این روستا و آبشار آن خالی از لطف و خاطره نیست…

مسیر دسترسی به روستای ورسک و آبشار ورسک

محور فیروزکوه بعد از گردنه گدوک کمی جلوتر به سمت راست وارد روستای ورسک شوید. تا آبشار حدود 4 کیلومتر و تقریبا نیم ساعت پیاده رویی را در پیش روی دارید. در واقع باید از زیر پل ورسک عبور کرد و مسیر رودخانه را در مدنظر بگیرید و در امتداد رودخانه به آبشار زیبای ورسک خواهید رسید.