لباس محلی اراک

همانطور که در پست های قبلی در مورد لباس محلی توضیح دادیم، ویژگی های فرهنگی مردم هر منطقه در انواع آداب و رسوم مانند فرهنگ، طرز پوشش و… تاثیر گذار است. از نمونه این تاثیرات میتوان به طرز پوشش مردم یک منطقه اشاره داشت. در این پست قصد داریم شما را با لباس محلی اراک آشنا سازیم. با درناتریپ همراه باشید.

پوشاک مردان

پوشاک مردان دارای سه قسمت سرپوش، تن پوش و پاپوش میشود. در سرپوش مردان اراکی میتوان سه کلاه با نام های کلاه گوشی، کلاه پهلو و کلاه شاپو استفاده میشود. کلاه گوشی از جنس پشم است و چون تا زیر گردن را میپوشاند، بیشتر در زمستان مورد استفاده قرار میگیرد. کلاه پهلو را تنها خان ها و یا اعیان بر سر میگذارند و کلاه شاپو مخروطی و بلند بوده که در گذشته ملاهای مکتب خانه بر سر میگذاشته اند.

تن پوش

قبا: این پوشش نازک، آستین دار و بلند بوده و از جنس کرباس میباشد. قبا را مردان در فصل بهار و تابستان بیشتر میپوشند. پیرهن: پیرهن گشاد و بلند، بدون یقه و دارای سه دکمه در جلو است و تا بالای زانو را می‌پوشاند. آستین آن ساده و بدون دکمه بوده و در برخی اوقات نیز یفه آن با یک دکمه بر دوش بسته میشود. جلیقه: این پوشش جلو باز بوده و بدون آستین میباشد که آنرا جلیزقه یا جیزقاله نیز مینامند. پوستی یا پوستین: پوستین را از پشم گوسفند که پشمش چیده نشده است تهیه میکنند و بیشتر توسط چوپانان ئر زمستان مورد استفاده قرار میگیرد. کپنگ: این لباس را چوپانان در فصل زمستان به تن میکنند و آنرا از پشم گوسفند با موی بز تهیه میکنند. تمان: جنس تمان از کرباس بوده و بیشتر در رنگ های آبی و مشکی تهیه میشود. این پوشش گشاد است و اعیان در آن از رنگ کبود در تهیه دوختش استفاده میکنند.

پاپوش

شال پا: شال پا را از پشم میبافند و هنگام چرای دام در زمستان به روی ساق پا میپیچند. کلش: نوعی کشف است که جنس تختش از پارچه و رویه آن از جنس نخ پنبه است. اوزی چپه: تخت این کشف لاستیکی بوده و رویه اش از جنس چرم میباشد. این کفش از شهر تهیه شده و موقع چوپانی و کشاورزی مورد استفاده قرار میگیرد. کفش ملکی: تخت آن لاستیکی و رویه آن از جنس نخ پنبه است که گیوه یا کش لاستیکی هم نامیده میشود. پوتون: از لاستیک و ساق بلند است. در روستاهای غاذم‌آباد و الویر آن را «چکمه» می‌گویند. گالش: از لاستیک و یک تکه است. این کفش را در روستای آقچه قلعه «جیر دوستک» و در خشکرود «چاماش» می‌گویند. اک شسته: تخت آن از چرم و رویه آن از نخ پنبه است. در روستای چناقچی بالا آن را «چاروغ» (چاروخ) می‌نامند.

پوشاک زنان

پوشاک زنان دارای سه قسمت سرپوش، تن پوش، پاپوش و زیور آلات میباشد.

سرپوش

کلاه: کلاه را زیر چرقد بر سر می‌گذارند. در روستای چناقچی بالا کلاه را «بورک» می‌گویند. چاقچو: روسری توری بلندی است که بیشتر اعیان آن را بر سر می‌کردند. چرقد: چرقد از جنس کرباس یا متقال و به رنگ سفید است. چادر: چادر نیز به رنگ سفید است و بیشتر از نخ پنبه تهیه می‌شود. دستمال: از جنس ابریشم و بیشتر به رنگ سیاه است و روی چرقد بر سر می‌پیچند. کلقی: روسری بلند و ریش‌داری است که بر روی سر عروس می‌اندازند و یشتر به رنگ‌های سفید، قرمز و سبز است.

تن پوش

پاچین: یک تکه و بدون یقه بوده و سه دکمه در جلو دارد. پاچین از دوش تا مچ پا را میپوشاند و برای تهیه آن از پارچه های رنگی گلدار استفاده میشود. کوینک: پیرهن گشاد، بدون یقه با سه دکمه در جلو و آستین‌دار است و تا بالای زانو را می‌پوشاند. برای تهیه و دوخت آن از پارچه های رنگی گلدار قرمز و آبی استفاده میشود.
قربند: دامن چین دار و بلندی است که به همراه کوینک بر تن میکنند و در تهیه آن به ده تا دوازده متر پارچه نیاز است. کت: بیشتر از جنس مخمل است و بیشتر در مراسم عروسی به تن می‌کنند. جلیقه: مانند جلیقه مردان و بیشتر به رنگ‌های شاد است. تمان: مانند نوع مردانه است، با این تفاوت که در دوخت آن تنها از پارچه سیاه رنگ استفاده می‌کنند. در روستای الویر شلوار زنانه را «نظومی» (نظامی) می‌گویند.

زیور آلات

در روستای ساروق اراک زنان از گلوبندی که اشرفی و مریمی است، استفاده می‌کردند. در زیر گلوی خود نیز سنجاق و برخی مهره کبود وصل می‌کردند. در حال حاضر بیشتر زیورآلات از طلا است.
در روستای وفس مهره‌های آبی را به وسیله طناب و بندی می‌پوکوندند. اشرفی‌های ناصرالدین شاهی را داخل هر مهره می‌گذاشتند و به عنوان گلوبند و سینه‌ریز استفاده می‌کردند. گوشواره‌ها را هم شامل بند و مهره بود و گاهی سکه‌های نقره را هم به گوش آویزان می‌کردند. برای رفع چشم زخم (نظر) گاهی مهره‌ها را به لباس بچه‌هایشان می‌دوختند و یا روی لبه ها پول نقره می‌دوختند که حالت زینت داشت و بیشتر خاص جوانان بود.