در ۳ کیلومتری شمال تخت جمشید، سه نقش برجسته ساسانی در سمت شمالی کوه رحمت و در دامنه یک کوه به صورت نیم دایره وجود دارد که با نام نقش رجب شناخته میشود.
در نقش رجب، نخستین نقش از شاپور ساسانی و همراهانش میباشد که در ضلع شمالی کنده کاری شده است. این نقش در ارتفاع ۵ متری از سطح زمین کنده کاری شده که ۴ متر طول و ۶ متر عرض دارد و در آن شاپور دوم ساسانی بر اسبی سوار میباشد و جامه آن تا ساق پایش امتداد دارد، نیام خنجری او به دور کمرش به همراه روبان‌هایی بسته شده، تاجی بر سر سر دارد و موهای مجعدش در اطراف سرش انداخته شده است. در پشت سر شاهپور، ۹ نفر حکاکی شده‌اند که ۸ نفر از آنها کلاه نمدی بلندی بر سر دارند و گردنبند‌هایی بر گردن آنها آویزان است که با گل‌های گرد تزیین شده‌اند. یکی از این افراد، تاج کوچک گردی بر سر دارد و بالای سر این ۸ نفر حجاری شده است. ۳ نفر از آنها به گوـنه‌ای تمام قد حجاری شده‌اند و دستانشان بر قبضه شمشیری است که در جلو به کمر بسته‌اند. بلندی جامه آنها تا بالاتر از زانوهایشان بوده و شلوارهایشان چین‌دار است و کمربند‌های آنها با گل مزین شد است. سنگ نوشته‌ای بر به زبان پهلوی و یونانی نوشته شده است که ترجمه آن عبارت است از: این پیکره مزدیسن بغ (خداوندگار) شاپور شاهان. شاه ایران و امیران که چهر (نژاد) از ایزدان. پس (پسر) مزدیسن بغ اردشیر شاهان شاه. ایران که نژاد از ایزدان، نوه بغ بابک شاه.
در نقش برجسته دوم، تصویر تاجگذاری اردشیر اول ساسانی حجاری شده که متشکل از ۸ شکل از مرد، زن و کودک است و نماد اهورامزدا یا حلقه پادشاهی را به اردشیر میدهد. اردشیر ساسانی که یک دست آن به نشانه احترام بالاست، با دستی دیگر تاج پادشاهی را از اهورامزدا میگیرد. تاج پادشاهی کنگره دار است و نواری بر دور آن است. جامه‌ها آن بلندیش تا زانوانش میرسد، موهایش کوتاه بوده و انتهای ریشش پهن است. دو نفر پشت سر شاه ایستاده‌اند که یکی از آنها مگس پرانی بر فراز سر شاه گرفته، بدون ریش است و کلاهی بر سر دارد. فرد دیگر نیز یکی از بزرگان است که به حالت احترام ایستاده است که دارای ریشی بوده و انتهای آن پهن است. دست چپش در آستین بوده و با دست راست خود ادای احترام میکند. تصویر دو کودک در جلوی شاه و نماد اهورامزدا حجاری شده‌اند که یکی از آنها شیئی را بالا گرفته است. دو زن در پشت نماد اهورامزدا هستند که دستان خود را به نشانه احترام بالا برده‌اند که یکی از آنها موهای تابداده و بلندی دارد. در بیرون این مجلس، بالاتنه شخصی دیده میشود که کتیبه‌ای را نشان میدهد که سی و یک سطر به خط پهلوی ساسانی بر روی آن نگاشته شده است.
براساس آن چه که در کتاب راهنمای کتیبه های ایرانی میانه آمده، این کتیبه مربوط به کرتیر می باشد و ترجمه آن عبارت است از: پس من کریتر در شهر (= کشور) با راستی (= صادقانه) خدمت کرده ام و نسبت به ایزدان و خدایان (= فرمانروایان) نیک پرستنده و خوش نیت بوده ام، بدین ترتیب من از یزدان این گونه درخواستم: چنان چه ایزدان، من کریتر را در جهان زندگان (=این جهان) به ارجمندی (دارای) پایگاه (=مقام) کرده اید، همان گونه از این پس، در جهان مردگان (=آخرت) نیز وسیله (رسیدن) به بهشت و دوزخ را به من بنمایید و در مورد این اعمال (= خدمات دینی و اداری) نیز که در شهر (= کشور) کرده می شود، در این مورد نیز این که از این پس باید چگونه باشد، آن را به من بنمایید، که نسبت به آن گستاخ تر (مطمئن تر) باشم و آن گونه که من از ایزدان درخواستم و من آن را (قبلاً) نشان دادم. آنان همان گونه به من وسیله (رسیدن) به بهشت و دوزخ و اردایی (= نجات) و درونی (= عذاب) را به لطف این اعمال نمودند، پس آن گاه، همین که ایزدان این امور مربوط به جهان مردگان (= آخرت) را ۱۰. این گونه به من نمودند، آن گاه نسبت به ایزدان بسیار نیک پرستنده ترو خوش نیت تر ۱۱. شدم؛ و نسبت به روان خویش نیز رادتر و راست تر ۱۲. شدم؛ و درباره این یشت (= آیین عبادی یسنا) و اعمال (دیگر دینی) که در شهر (= کشور) انجام می گیرد بسیار ۱۳. گستاخ تر (= مطمئن تر) شدم و کسی که این نامه (= کتیبه) را بیند ۱۴. و (آن را به دقت) باز خواند، باشد که او نسبت به ایزدان و خدایان (= فرمانروایان) و روان خویش راد ۱۵. و راست شود و درباره این یشت (= آیین عبادی یسنا) و اعمال (= دینی) و دین مزدیسنا ۱۶. که اکنون در جهان زندگان (= این جهان) انجام می گیرد، باشد که گستاخ تر (= مطمئن تر) شود . از آن پس ۱۷. نسبت به امور (آخرت) ناباور شود زیرا به راستی بداند که: ۱۸. بهشت هست و دوزخ هست و کسی که کرفه گر است،او به بهشت فراز ۱۹. شود و کسی که بزه گر است، او به دوزخ افگنده شود و کسی که کرفه گر باشد و بر ۲۰. کرفه، نیک رود (= نیک رفتار کند) باشد که به تن مادی او خسروی و آبادی ۲۱. برسد و بر روان مادی او ارداتی برسد ۲۲. چنان که به منِ کریتر رسید، من این نامه (= کتیبه) را نیز از این روی نوشتم که ۲۳. چه منِ کریتر از آغاز تاکنون از سوی شهریاران و خدایان (= فرمانروایان) بسیاری آتشان (= آتشکده ها) ۲۴. و موبدان را سند و پیمان نامه مهر کردم و من نام خویش را در بسیاری جای ها (= جاهای گوناگون) ۲۵. بر سند و پیمان نامه و گزارش ها نوشتم که از فرازتر ۲۶. زمان (= در آینده) کسی که پیمان نامه، گزارش یا سند یا هر نامه (= نوشته) دیگری را به ببیند، او ۲۷. بداند که من همان کریترم که شاپور شاهنشاه «کریتر ۲۸. موبد و هیربدم» نام کرد و هرمزد شاهنشاه و بهرام شاهان ۲۹. شاه پسر شاپور، «کریتر هرمزد موبدم» نام کرد و بهرام ۳۰. شاهان شاه پسر بهرام «کریتر، بُخت روان بهرام و هرمزد»م نام کرد. ۳۱. نوشت «بُختگ»، دبیر کریتر سرور.
نقش برجسته سوم نیز مراسم تاجگذاری شاهپور اول را نمایش میدهد که در سمت راست صحنه و تا اندازه‌ای در پشت صخره پنهان شده است که ۴ متر طول و ۵/۲ متر ارتفاع دارد. شاهپور اول در این تصویر سوار بر اسب است و تاج یا حلقه شاهی را از خود اهورامزدا که سوار بر اسب است دریافت میکند. اهورامزدا تاج کنگره داری بر سر نهاده و گیسوان مجعد خود را بر روی شانه‌های خود ریخته و همچنین نوارهای پهنی بر دور تاج خود بسته است که از پشت سر آویزان میباشد. ردایی بر تن دارد که به وسیله روبانی بسته شده است. اسب نیز زنجیری بر گردن دارد و منگوله‌هایی جهت تزیین بر آن آویخته شده است. نقش رجب در سال ۱۳۱۰ ثبت ملی شد.
آدرس: ایران، استان فارس، شهر مرودشت، نقش رجب