ساز سفید مهره سازی است محلی که در تقسیم بندی سازها در گروه موسیقی نواحی و جزء سازهای بادی به شمار می آید که در مراسم عزادری امام حسین(ع) نواخته می شود. با درناتریپ همراه باشید.
توضیحات
ساز سفید مهره در محلی که در چترود به«سفید ماره» معروف است. ساز سفید مهره نوعی از صدف بزرگ یا گوش ماهی است که با دمیدن در آن صدایی از آن خارج می شود که در بین مردم از تقدس خاصی برخوردار است. اکنون در چترود، دو سفید مهره وجود دارد که یکی از آن ها در روزگاران گذشته بر سرآن به دلیل تعصبات مذهبی، درگیری ومشاجره بوده و فعلاًدر اختیار آقای شیخ مظفری می باشد و در مراسم مذهبی چنارملا نواخته می شود. این ساز نوع خاصی از بوق صدفی است که در مراسم عزاداری و همچنین برای اعلان فوت افراد به کار می رفته است، به طوری که برای اعلان فوت ۳ بار در این ساز می دمیده اند. سفید مهره در مناطقی مانند چترود، سیرج، ده زیار، دُران، جوشون، شهداد، گودیز و اندوهجرد رایج است. سفید مهره ای که هم اکنون در روستای گودیز و توسط آقای اکبر محمودی نواخته می شود، دارای قدمتی چهارصد ساله است. این ساز در بین اهالی از حرمتی خاص برخوردار است و حتی بعضی از بومیان بر این باورند که دور کردن سفید مهره از شهر یا روستا برای اهالی بد یمن است.
مردم مناطق «چترود»، «ده زیار»، «گودیز»، «اندوهجرد»، «دُران»، «کشیت» و «ده در» پیش از این با صدای «سفید مهره» برای سحر در ماه مبارک رمضان بیدار می‌شدند. برخی از مردم معتقدند که وقتی داخل این ساز دمیده می‌شود، صدای «یا حسین» می‌دهد. این ساز شامل یک صدف بزرگ است که روی آن، یک سوراخ ایجاد شده و داخل آن دمیده می‌شود.
«سفید مهره» در حال حاضر یک ساز اعلان محسوب و برای خبر کردن مردم و شروع مراسم عزاداری از آن استفاده می‌شود. در بعضی نواحی کرمان وقتی شخصی از دنیا می‌رود، برای خبر کردن مردم سه‌بار در «سفید مهره» می‌دمند.
در برخی شهرستان‌های استان کرمان همراه با دعاهای سحر، شعرهای حافظ و سعدی را هم می‌خوانند، در بیشتر نقاط استان کرمان، سحرخوانی برگزار می‌شود. همچنین مراسمی برای بیدار کردن مردم و خوردن سحری اجرا می‌شود. در منطقه «راویز» کرمان روی چیلیک یا پیت‌های حلبی می‌نواختند تا مردم برای خوردن سحری از خواب بیدار شوند. از این شیوه هنوز هم کم‌وبیش در برخی روستاهای کرمان استفاده می‌شود. این شیوه دورانی در بیشتر روستاهای رفسنجان نیز برگزار می‌شد.
در منطقه «سیرچ» نیز با دو چوب روی یک بشکه می‌زدند و مردم با این صدا بیدار می‌شدند. از این ساز برای اعلام افطار هم استفاده می‌کنند. همچنین آوازهای سحری در سیرچ به شکلی خاص و به‌صورت مثنوی خوانده می‌شود.
در «شهداد» کرمان هم نقاره می‌زنند و امامزاده زید شهداد قدیمی‌ترین نقطه نقاره‌نوازی در ایران است که از زمان صفویه تا کنون این کار را در آنجا انجام می‌دهند. علی کریم شجاعی، یکی از قدیمی‌ترین نوازنده‌های نقاره است که حدود ۱۰۰ سال سن دارد. او حتی نوازندگی را به نوه‌هایش هم آموزش داده است، اما در کل، بیشتر نوزانده‌ها یا خواننده‌ها جزو آخرین نسل‌هایی هستند که این کار را انجام می‌دهند.
در قاسم‌آباد رفسنجان هم در کوچه‌ها سنج و دُهل می‌زنند.
