در پست های قبلی در مورد جاهای دیدنی کرمانشاه ، ۴۴ مکان را معرفی کردیم و در مورد آنها توضیحات مختصری دادیم. در این پست قصد درناتریپ معرفی بیشتر این مکان ها میباشد.
۱. روستای هجیج
پس از گذر جاده های خاکی و کوه ها در شهرستان پاوه از شهرهای استان کرمانشاه به روستایی می رسیم که مردمی مهمان نواز و هوایی تمیز دارد. در دوران تمدن اسلامی، یک روحانی از نوادگان امام موسی کاظم (ع) به این روستا سفر کرد که اهالی منطقه از وی به عنوان کوسه هجیج یاد میکنند. نام این روستا هجیج به معنای دره ی عمیق و سرسبز است. جهت بررسی کامل این روستا میتوانید بر روی نام آن کلیک کنید.
آدرس: شهرستان پاوه، روستای هجیج
۲. منطقه تاریخی سراب مورت
محوطه‌ی تاریخی سراب مورت در پنج کیلومتری شرق شهرستان گیلانغرب در استان کرمانشاه و در حاشیه‌ی روستای سراب واقع شده است. نام این محوطه برگرفته از سراب خروشان و بوته‌های مورتی است که اطراف این محوطه‌ی تاریخی روییده‌اند. به‌نظر می‌رسد یکی از دلایل شکل‌گیری این محوطه در منطقه، وجود بوته‌های مورت و همین سراب بوده است. مورت نزد زرتشتیان اهمیت و تقدسی خاص داشته است، به‌طوری که این گیاه را نماد اهورامزدا دانسته‌اند. زرتشیان باستان از ریشه درختچه مورد به علت مقدس بودن آن در روشن نمودن آتشکده‌ها استفاده می‌شده است. این منطقه دارای محوطه های تاریخی مختلفی چون کاخ اربابی، آتشکده ای قدیمی و بخش هایی باستانی میباشد.
آدرس: پنج کیلومتری شرق شهرستان گیلانغرب، حاشیه‌ی روستای سراب
۳. مسجد عمادالدوله
مسجد عمادالدوله نام مسجدی در شهر کرمانشاه است. این مسجد از آثار دورهٔ قاجاریه است. ساختمان نخستین مسجد در سال ۱۲۸۵ ه. ق توسط امامقلی میرزا عمادالدوله (والی غرب و سرحددار عراقین) ساخته شده‌است.
مسجد عمادالدوله به صورت چهارایوانی بنا شده و دارای سردر، صحن، ایوان، شبستان ستوندار و حجره‌های زیاد است.
بر کاشی‌کاری ایوان مسجد، کتیبه‌ای شامل قصیده‌ای با ذکر نام پادشاه وقت(ناصرالدین شاه)، نام سازنده و تاریخ ۱۲۸۵ ه. ق جای دارد.
آدرس: بازار شهر کرمانشاه، مسجد عمادالدوله
۴. حمام حاج شهباز خان
حمام شهباز خان در بافت قدیمی شهر کرمانشاه، در خیابان مدرس قرار دارد. این حمام نیز مانند بسیاری از حمام های دوره قاجاریه شامل سربینه یا رخت کن، گرم خانه و خزینه های آب سرد و گرم است. سطوح داخل گنبدهای آن به وسیله آهک بری مقرنس کاری شده بوده و قسمت سربینه نیز به وسیله نقاشی های دیواری تزیین شده است. این حمام به دستور «حاج شهباز خان» پسر «منوچهر خان بیگلربیگی» یکی از رجال سیاسی و اجتماعی دوره قاجار در کرمانشاه. به سال ۱۲۳۲ ه.ق ساخته شد.
آدرس: بافت قدیمی شهر کرمانشاه، خیابان مدرس، حمام شهباز خان
۵. کوه فرخشاد
کوه فرخشاد یکی از کوه های رشته کوه پراو است که ارتفاع ۲۴۴۵ از سطح دریا دارد.برای بالا رفتن ازاین کوه راه های متعددی است که عمومی ترین آن ها سینه سرخ است باید از دامنه ی سینه سرخ بالا رفت و به دشته گاو چال رسد وبعد ازآنجا به سمت چپ کوه بعد ار تپه های کوه بگذرید و بعد به دره ی نیت میرسید وبا بالا رفتن ازآن به غار عموسلیم میرسیم که عموسلیم آن را کنده است در دل صخره با فاصله یک ربع تا قله فاصله است.
آدرس: کرمانشاه، رشته کوه پراو
۶. کوه بیستون
کوه بیستون یکی از قلل کوهستان پرآو کوهی در شهرستان هرسین در سی کیلومتری شهر کرمانشاه واقع شده و سنگ‌نبشته بیستون بر روی آن قرار دارد. این سنگ‌نبشته که به فرمان داریوش بزرگ بر روی کوه به سه خط میخی اکدی، عیلامی و پارسی باستان نوشته شده مهم‌ترین اثر تاریخی به جا مانده در کوه بیستون است.
تا کنون ۲۸ اثر از آثار تاریخی کوه بیستون در فهرست آثار ملی و ۱۳ اثر همراه سنگ‌نبشته بیستون در ۸ ژوئیه ۲۰۰۵ به ثبت جهانی رسیده‌اند.
آدرس: شهرستان هرسین، کوه بیستون
۷. موزه سنگ
موزه سنگ طاق‌بستان، نام موزه‌ای در محوطه تاریخی طاق بستان در شمال بلوار طاق‌بستان شهر کرمانشاه است که در حدود ۴۵ اثر سنگی مربوط به دوره‌های اسلامی و ساسانیان در آن نگهداری می‌شود. همچنین این موزه شامل ۱۴ سرستون مربوط به دوران ساسانیان است که برای ساخت کاخی تدارک دیده شده اند ولی هیچگاه مورد استفاده قرار نگرفته‌اند.
آدرس: شهر کرمانشاه، محوطه تاریخی طاق بستان، موزه سنگ طاق بستان
۸. سراب قنبر
سراب قنبر، محله‌ای در جنوب غربی شهر کرمانشاه است. این محله پیشتر روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان کرمانشاه در استان کرمانشاه ایران به‌شمار می‌آمد که با افزایش ساخت‌ساز و توسعه شهر کرمانشاه، به تدریج در حریم شهر قرار گرفته و به یک محله در بافت منطقه ۴ شهرداری کرمانشاه تبدیل شد.
آدرس: جنوب غربی کرمانشاه، سراب قنبر
۹. منطقه حفاظت شده بوزین و مرخیل
منطقه حفاظت‌شده بوزین و مرخیل، منطقه‌ای حفاظت‌شده و نمونه گردشگری در شهرستان پاوه و جوانرود از توابع استان کرمانشاه است که با هدف حمایت از گونهه با ارزش و در حال انقراض شوکای ایرانی یا گوزن مینیاتوری و ارزش‌های رویشگاهی در پاییز ۱۳۷۴ به عنوان منطقه شکار و تیراندازی ممنوع و در سال ۱۳۷۸ به عنوان منطقه حفاظت‌شده به ثبت رسیده است.
آدرس: شهرستان پاوه، منطقه حفاظت شده بوزین و مرخیل
۱۰. آبشار شیلماو
این آبشار در غرب روستای خانقاه واقع در ۳ کیلومتری غرب شهرستان پاوه از ارتفاعات موسوم به کوه آتشگاه سرچشمه میگیرد. کوه آتشگاه یا همان آتشکده علاوه بر جاذبه تاریخی و باستانی دارای جاذبه طبیعی فراوانی است که یکی از آنها آبشارهای چندگانه شیلماو می باشند. با شروع فصل بهار و جوشش چشمه های شیلماو آبشار زیبای شیلماو طی مسیر نموده و از دامنه کوه آتشگاه به سمت روستای زیبای خانقاه ریزش نموده و منظره ای بی بدیل خلق می نماید.
آدرس: شهرستان پاوه، روستای خانقاه، آبشار شیلماو
۱۱. آبشار نودشه
نودشه شهری مرزی در میانه کوه های بلند و دره های عمیق سرزمین پررمز و راز اورامان است که در مرز میان استان کرستان و کرمانشاه واقع است. این محل از توابع شهرستان پاوه به شمار می رود و آبشار زیبای آن، در نزدیکی روستای نودشه و در امتداد رودخانه سیروان واقع شده و بهانه ای است برای آشنایی با این شهر کوچک و زیبا. نودشه در دل طبیعتی کوهستانی و سرشار از صخره و سنگ واقع شده و اطرافش را جنگل های انبوه بلوط، ون، زالزالک و باغ های بسیار وسیع گردو، گلابی، انجیر، توت، انار، انگور، شفتالو به همراه درخچه ها و پوشش گیاهی متنوعی دربرگرفته است.
آدرس: شهرستان پاوه، شهر نودشه، آبشار نودشه
۱۲. چشمه بل
چشمه بل چشمه‌ای طبیعی است که سرچشمه آن در استان کرمانشاه، در کوه‌های شاهو و بیشتر حوضه آبریز آن در استان کردستان واقع شده است. چشمه بل (هانه چه‌مه‌و بڵی) یکی از پرآبترین چشمه‌های هورامان و غرب ایران به‌شمار می‌آید. این چشمه احتمالا نام خود را از خدای آب بابلیان باستان که بل نام داشت گرفته است.
آدرس: استان کرمانشاه، کوه های شاهو، چشمه بل
۱۳. تندیس هرکول
تندیس هرکول، در کناره شاهراه شرقی-غربی جاده ابریشم یا جاده بزرگ خراسان در محوطه تاریخی بیستون نزدیک کرمانشاه از سنگ تراشیده شده‌است و در دوران سلوکی ساخته شده است. این تندیس که بر سکویی به طول ۲/۲۰ متر به پهلوی چپ به‌طور نیم خیز به آرنج تکیه نموده و در دست چپ پیاله‌ای دارد که تا نزدیک صورت نگه داشته‌است و نیز دست راستش بر روی پای راست قرار گرفته و پای چپ را تکیه گاه پای دیگر نموده‌است. طول مجسمه ۱/۴۷ متر که به‌طور برجسته از سنگ کوه تراشیده شده و از طرف پشت به کوه متصل است. در عقب مجسمه نقوش و کتیبه‌ای به زبان یونانی قدیم بر روی سنگ نقش شده‌است نقوش آن شامل درخت زیتونی است که از شاخه آن کماندان و تیردانی آویزان شده‌است. در کنار این درخت گرز مخروطی شکل گره داری حجاری شده که برجستگی آن نسبت به سایر نقوش بیشتراست. کتیبه به خط یونانی قدیم در هفت سطر بر روی لوحی به ابعاد ۳۳ × ۴۳ سانتیمتر که نمای آن به شکل معابد یونانی ساخته شده نوشته‌اند. در زیر تنه هرکول نقش شیری دیده می‌شود که درازای آن از سر تا دم ۲۰۰ سانتیمتر و بلندی دم آن ۱۱۴ سانتیمتر است.
آدرس: کناره شاهراه شرقی-غربی جاده ابریشم یا جاده بزرگ خراسان، محوطه تاریخی بیستون
۱۴. سرآب بیستون
سرآب بیستون در بیستون، محوطه تاریخی، فرهنگی بیستون واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۸۰ با شماره ثبت ۵۰۲۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این سرآب در سی کیلومتری شمال شرقی شهر کرمانشاه و در دامنه کوه بیستون قرار دارد. این سراب مزارع بیستون و «بلوردی» را مشروب می‌کند.
سرآب بیستون ۶۶ اامین اثر طبیعی ملی است که توسط سازمان میراث فرهنگی در ۳ مرداد ۱۳۸۸ در فهرست میراث طبیعی ایران قرار گرفت.
آدرس: محوطه تاریخی و فرهنگی بیستون، سرآب بیستون
۱۵. پل خسرو
پل خسرو در دو کیلومتری جنوب غربی شهر بیستون بر روی رودخانه گاماسیاب قرار دارد. پل خسرو با ۸۰ /۱۵۲ متر طول در جهت شرقی – غربی ساخته شده و دارای ۱۰ پایه و ۹ دهانه است که امروزه سه پایه از آن مدفون می باشد. پایه ها ۷/۲ متر عرض و ۱۴/۳ متر طول دارند و از سنگ های تراشدار، بر روی سنگ فرشی که کف رودخانه را به پهنای تقریبی ۵۰ متر پوشانده، بنا شده اند. این بستر سنگی همانند سکویی سراسری مانع شستن کف رودخانه می گردد و ارتفاع سطح آب را تنظیم می کند.
آدرس: دو کیلومتری جنوب غربی شهر بیستون بر روی رودخانه گاماسیاب، پل خسرو
۱۶. نیایشگاه مادی بیستون
روبروی سراب بیستون و در زیر کتیبه و نقش برجسته داریوش، بقایای صفه ای به بلندی یک و نیم متر، ده و نیم متر طول و هفت متر عرض وجود دارد که به صورت خشکه چین با سنگ های نتراشیده ساخته شده است. راهرویی به عرض یک و نیم متر و طول هفت متر این صفه را به دو بخش تقسیم کرده است. در انتهای این راهرو اتاقی به ابعاد ۵/۶ ×۵/۳ متر قرار دارد که دو طرف آنرا شکاف کوه و انتهای آنرا دیواری به عرض یک و نیم متر و طول پنج و نیم متر مسدود می نماید. در جلوی صفه، برای دسترسی به بخش های مختلف دو پله از سنگ های نتراشیده ساخته شده است.
آدرس: محوطه تاریخی و فرهنگی بیستون، رو به روی سرآب بیستون، نیایشگاه مادی
۱۷. پل بیستون
پل بیستون که با نام‌های پل کهنه، پل شاه عباسی، پل صفوی، پل نادرآباد و پل دینورآب نیز شناخته می‌شود، پل و سازه‌ای است مربوط به دوره صفوی که در بخش شرقی شهر بیستون جای گرفته است. شواهد و مدارک به جا مانده نشان می‌دهد که پایه‌های پل بیستون در اواخر دوره ساسانی ساخته شده ولی همانند بسیاری از دیگر سازه‌های ساسانی بیستون که ناتمام مانده است، در سده چهارم هجری فرمانروایان محلی حسنویه آن را تکمیل کردند که از آن تنها طاق‌های دهانه دوم و سوم و پشتبندهای مدور آن به جا مانده است.
آدرس: بخش شرقی شهر بیستون، پل بیستون
۱۸. پل نوژی وران
این پل در اراضی روستای «نوژی وران» (نجوبران) و بر سر راه بیستون به سنقر قرار دارد و بنای اصلی آن منسوب به دوره صفوی است. این پل آجری به طول پنجاه متر و عرض ۱۰/۴ متر، دارای سه پایه سنگی و دو دهانه است.
آدرس: اراضی روستای «نوژی وران» (نجوبران) و بر سر راه بیستون
۱۹. گودین تپه
گودین تپه استقراری پیش از تاریخ در غرب ایران در یک کیلومتری غرب شهر گودین از توابع شهرستان کنگاور، در استان کرمانشاه است. این مکان در سال ۱۹۶۱ کشف و در ۱۹۶۵ و دهه ۷۰ میلادی توسط یک هیئت تحقیقاتی کانادایی به ریاست کایلر یانگ مورد کاوش قرار گرفت. اهمیت سایت به خاطر تسلط محل بر تجارت سنگهای لاجورد بین بدخشان در افغانستان و دشتهای میانرودان بود.
آدرس: شهرستان کنگاور، یک کیلومتری غرب شهر گودین، گودین تپه
۲۰. پیکره گودرز
پیکره گودرز پیکره تراشی است که گودرز یکی از شاهان اشکانی بر دامنه کوه بیستون از خود بر جای گذاشته است. در این اثر، پیکره گودرز به سیمای سواری زره پوش بر اسبی سواره شده و با نیزه بلند به سواری دیگر حمله کرده و او را از اسب واژگون کرده‌است. این نقش برجسته کنار نقش برجسته مهرداد دوم پادشاه دیگر اشکانی کنده شده‌است. یک کتیبه یونانی بالای این نقش برجسته این سوار زره پوش اشکانی را «گودرز پسر گیو» معرفی کرده‌است.
آدرس: دامنه کوه بیستون، پیکره گودرز
۲۱. کاخ ایلخانی
کاخ ایلخانی یکی دیگر از جاذبه های متعدد مجموعه ثبت جهانی شده بیستون است.
این کاخ یا به عبارتی کاروانسرا، بر روی بقایایی از یک بنای سنگی دوره ساسانی معروف به کاخ خسرو ساخته شده است. ایلخانیان با الحاق دیوارهایی به دیوارهای محیطی بنای ساسانی، این کاروانسرا را احداث کرده اند. این کاروانسرا به ابعاد ۸۵ در۸۰ متر با لاشه سنگ و آجر به همراه ملاط گچ ساخته شده است.
درگاه ورودی آن در جبهه شرقی بنا قرار دارد و به حیاط مرکزی منتهی می شود. در اطراف حیاط نیز مجموعه ای از اتاق های مستطیل شکل دیده می شود. در سه ضلع شرقی، شمالی و جنوبی، ایوان ها و اتاق ها قرار دارند و در کنار هر ایوان دو اتاق ساخته شده است. در ضلع غربی در جلوی هر اتاق، ایوان کوچکی وجود دارد. دیوارهای این کاروانسرا تا قسمت پاکار قوس با لاشه سنگ و از پاکار تا تیزه قوس با آجر چیده شده است. در داخل حیاط مرکزی آن، مسجد کوچکی به چشم می خورد. در کنار این مسجد نیز سکویی مربع شکل احداث شده است و در هرگوشه آن پشتبند مستطیل شکلی قرار دارد. در مرکز این سکو نیز فضای مدور تو خالی ایجاد شده است.
آدرس: شهر بیستون، کاخ ایلخانی
۲۲. گوردخمه دیره
گوردخمه در فاصله بیست و چهار کیلومتری جاده سرپل ذهاب به طرف دیره، در نزدیکی روستای گلین قرار دارد. اهالی روستا این گوردخمه را به نام «فرای کن» یا «طاق فرهاد» یا «اتاق فرهاد» می شناسند.
آدرس: فاصله بیست و چهار کیلومتری جاده سرپل ذهاب به طرف دیره، گوردخمه دیره
۲۳. کاخ بیستون
بیستون یک کاخ ویران شده ساسانی است که در بیستون، ۲۰ کیلومتری کرمانشاه قرار دارد. این کاخ در نزدیکی سنگ‌نوشته بیستون و در رو به روی آن، جایی در مسیر راه باستانی که کوه بیستون و دریاچه بیستون را به هم متصل می‌کند، جای دارد. در فرهنگ و سنت ایرانی این کاخ محل اقامت شیرین بانوی خسرو پرویز پادشاه ساسانی کمی پیش از حمله اعراب به ایران بوده‌است. این کاخ جزو میراث جهانی یونسکو در ایران است.
آدرس: بیستون، ۲۰ کیلومتری شهر کرمانشاه، کاخ بیستون
۲۴. کلیسای قلب مقدس
قلب مقدس مسیح نام کلیسایی در کرمانشاه است که در سال ۱۹۱۴ میلادی به دستور اسقف یوحنانیان در زمینی به مساحت ۲۸۰ متر مربع بنا شده است، این بنا که در خیابان مدرس، کوچه امیر محترم واقع شده در تاریخ ۱۷ مرداد ۱۳۸۳ با شماره ثبت ۱۱۰۵۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آدرس: شهر کرمانشاه، خیابان مدرس، کوچه امیر محترم
۲۵. فرهاد تراش
فرهاد تراش ، فرهاد تاش، فراتاش، فرای تاش اثری که در جهت غربی حجاری و نقش برجسته مشهور داریوش بر سینه کوه بیستون دیوارهای عظیم به ارتفاع تقریبی ۴۵ متر و عرض حدود ۲۰۰ متر حجاری شده که مربوط به دوره ساسانیان است که قرار بر احداث کاخی در ان زمان بوده که بامرگ پادشاه نیمه کاره رها می‌شود. این اثر در تاریخ ۱۹ اسفند ۱۳۸۰ با شماره ثبت ۴۸۸۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آدرس: کرمانشاه، دیواره کوه بیستون، فرهاد تراش
۲۶. نقش برجسته بلاش
در دامنه کوه بیستون و در چهار صد متری شمال شرقی نقش برجسته گودرز، تخته سنگ چهار ضلعی نامنظمی به بلندی ۵/۲ متر دیده می شود که در سه وجه آن ، نقوش حجاری شده ای با برجستگی کم قرار دارد. نقش میانی،«بلاش» شاه اشکانی را به حالت تمام رخ به طول ۱۸۰ سانتیمتر نشان می دهد. او گردنبندی بر گردن و کمربندی به کمر دارد و نیم تنه ساده ای که از کمر به پایین چسبان است، با دامنی گشاد بر تن دارد. بلاش ریشی توپی و سبیل تاب داده و گیسوانی بلند دارد که سربندی این موهای بلند را تزیین کرده است.
آدرس: دامنه کوه بیستون، نقش برجسته بلاش
۲۷. سد داریان
سد داریان یک سد خاکی ساخته شده روی رودخانه سیروان در نزدیکی شهر نودشه شهرستان پاوه و در مجاورت روستای داریان است. تاج سد داریان در استان کرمانشاه و مخزن آن در استان کردستان قرار میگیرد. ارتفاع این سد خاکی به ۱۵۵ متر می‌رسد و با ساخت آن چشمه بل، چندین روستای قدیمی و ده‌ها هکتار جنگل زیر آب می‌رود؛آب این سد از شاخه هه ورامانت تا نزدیکی روستای سلین خواهد رسید و شاخه دیگر این رودخانه از طرف منطقه ژاوه رود می اید و در نزدیکی روستای اسپریز، وارد شاخه دیگر آن می شود.
آدرس: شهرستان پاوه، شهر نودشه، مجاورت روستای داریان، سد داریان
۲۸. سنگ نگاره آنوبانی نی
سنگ نگاره آنوبانی‌نی یا نقش‌برجسته آنوبانی‌نی، یکی از نقش‌برجسته‌های متعلق به یکی از چهار عنصر قومی زاگرس‌نشین در هزاره سوّم پ.م. بنام لولوبیان است که پیش از آریایی‌ها در این محل سکونت داشتند. نقش برجسته آنوبانی‌نی در ۱۲۰ کیلومتری کرمانشاه و در نزدیکی سرپل ذهاب قرار دارد و در حدود ۲۰۰۰ سال پیش از میلاد تراشیده شده‌است. این سنگ‌نگاره متعلق به حدود ۲۰۰۰ سال پیش از میلاد و مربوط به لولوبی‌ها است.
آدرس: سرپل ذهاب، نزدیک به خیابان معلم در مجاورت پیکره گودرز
۲۹. مسجد عبدالله بن عمر
مسجد عبدالله بن عمر یکی از مسجدهای تاریخی استان کرمانشاه است که در شهرستان دالاهو و شهر ریجاب قرار دارد و در دوران صدر اسلام بنا شده‌است. این مسجد در وسط روستای ریجاب قدیم (ریجاب بالا) قرار دارد. بنای این مسجد مستطیل شکل بوده و از قلوه سنگ و ملاط ساخته شده‌است. این بنا از ابنیه‌های قبل از اسلام بوده که در روزگار اسلامی به مسجد تبدیل شده‌است. محققین بنای این مسجد را به»عبدالله بن عمر» فرزند خلیفه دوم نسبت می‌دهند. محراب مسجد بر خلاف تمام مساجد اسلامی از دیوار جنوبی بیرون نیامده است بلکه به وسیله گچ بری به دیوار مسجد اضافه شده و کاملا از دیوار متمایز است.
مناره مسجد مدت‌ها بعد از بنای مسجد ساخته شده‌است. آن را بر روی بام مسجد در زاویه جنوب غربی ساخته‌اند. سبک معماری مناره شباهتی به برج‌های خاموشی عموما و به خصوص به برج خاموشی ریجاب دارد.
منبر مسجد پشت به محراب ساخته شده و از سنگ و گچ بنا گردیده‌است و دارای ۵ پله میباشد. ظاهرا این مسجد اگر از مسجد «تاریخانه» دامغان که قدیمی‌ترین مسجد ایران است، قدیمی تر نباشد بعید نیست مقارن با بنای آن ساخته شده باشد.
این مسجد به مرور زمان ۹۰ درصد تخریب و غیرقابل استفاده شده بود که توسط میراث فرهنگی در سال ۱۳۷۰ بازسازی شد.
آدرس: شهرستان دالاهو و شهر ریجاب، مسجد عبدالله بن عمر
۳۰. قلعه سرخه دیزه
بقایای بنای سرخه دیزه مربوط به دوره ساسانیان است و در شهرستان دالاهو، بخش مرکزی، روستای سرخه دیزه واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۸ خرداد ۱۳۸۴ با شماره ثبت ۱۱۸۶۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران با عنوان «بقایای بنای سرخه‌دیزه (تپه شماره ۱ و ۲ سرخه‌دیزه)» به ثبت رسیده است.
این قلعه ساسانی در روستای سرخه‌دیزه، بین کرند و سرپل ذهاب قرار دارد و به وسیله لاشه سنگ و ملاط گچ به همراه آجر ساخته شده است. یکی از دیوارهای این قلعه که نسبتا سالم است دارای طولی در حدود ۷۰/۵ متر است. تعداد زیادی از خانه‌های روستای سرخه دیزه بر روی بقایای این قلعه ساخته شده است. در سده‌های نخستین اسلامی این منطقه به علت موقعیت طبیعی آن به وسیله جنگل‌ها محصور بود، «مرجع القلعه» نام داشت. «یعقوبی» مورخ و جغرافی دان معروف اسلامی، مرج القلعه را ستورگاه خلفا معرفی کرده است. بنا به روایت احمد ابن ابی یعقوبی مؤلف کتاب البلدان دوران اسلامی، این قلعه مرج القلعه نامیده شده که به وسیله لاشه سنگ، ملات گچ و آجر ساخته شده است.
آدرس: شهرستان دالاهو، بخش مرکزی، روستای سرخه دیزه، قلعه سرخه دیزه