اگر بخواهید بهطور دقیق بدانید که زابل کجاست باید بگوییم این شهر تاریخی در قسمت شمال شرقی استان سیستان و بلوچستان و به فاصله ۲۰۰کیلومتری از مرکز استان قرار گرفته و جمعیتی بالغ بر ۱۷۲هزار نفر دارد. دو شهر زابل و بنجار در محدوده شهرستان سیستان قرار گرفتهاند که حدود ۸۰درصد جمعیت در زابل و ۲۰درصد مابقی در بنجار سکونت دارند.
زابل، که زادگاه پهلوانان اسطورهای ایران باستان مثل رستم، زال، سام و سورنا، سردار سپاه ایران است، در قسمت شمالی سرزمین تاریخی سیستان و بلوچستان قرار گرفته و پایتخت یعقوب لیث صفاری، اولین حاکم ایرانی پس از اسلام به شمار میآید. آنچه درباره زابل بسیار جلب توجه میکند، تاریخ پنجهزار ساله سکونت در این ناحیه است.
جاذبه های دیدنی زابل
شهر سوخته
هرچه درباره عظمت و زیبایی شهر سوخته صحبت کنیم، کم است. این شهر در فاصله ۵۶کیلومتری جاده زابل زاهدان و در حاشیه رود هیرمند و دریاچه هامون قرار دارد. شهر سوخته از مهمترین جاهای دیدنی زابل است که آن را بهعنوان سندی بر قدمت سکونت بشر در این خطه میشناسند. اولین سنگبنای شهر همزمان با تمدن جیرفت است.آثار برنزی کشف شده در آن، تاریخ پنجهزار ساله آن را اثبات میکند. دلیل نامگذاری این شهر، شاید خاکسترهای کشف شده در اطراف آن است.
قلعه دزک (بلقیس)
قلعه دزک، یک قلعه ۲ طبقه و یکی از جاذبه های گردشگری زابل است که در دوره قاجار ساخته شده است. برای وارد شدن به این قلعه ابتدا باید از راه پله وارد محوطه ای بزرگ به نام حوض خانه شوید که در وسط آن یک سالن بزرگ به نام سفره خانه وجود دارد. در کنار سفره خانه قلعه دزک اتاقی به نام آینه خانه قرار دارد که به صورت باشکوهی تزئین شده اند. در حال حاضر بیشتر قسمت های این قلعه فرو ریخته است و مسئولین هیچ رسیدگی نمی کنند.
زیارتگاه بی بی دوست
اگر بخواهیم یکی از معروف ترین زیارتگاه های زابل را به شما معرفی کنیم؛ قطعا زیارتگاه بی بی دوست در اولویت قرار دارد. زیارتگاه بی بی دوست یکی از جاذبه های گردشگری زابل است که در مکانی بسیار با صفا واقع شده و در ساخت آن، معمار تمام هنر خود را به کار برده است. از این رو با توجه به موقعیت مکانی عالی و زیبایی بی نظیر آن، هر ساله افراد زیادی راهی شهر بابل می شوند.
چشمه آب معدنی موسی
چشمه آب معدنی موسی تنها منبع تامین آب روستای تمین می باشد. تعداد بسیار زیادی چشمه و قنات در این شهر وجود دارد اما چشمه آب معدنی موسی با تمام این چشمه ها متفاوت است، زیرا این چشمه آب از درون صخره ای عظیم می جوشد و علاوه بر چشم انداز زیبایی که به وجود آورده، دارای املاح معدنی مفیدی می باشد. این چشمه آب گوارا یکی از بهترین جاذبه های طبیعی شهرستان تفتان است که در زمستان گرم و در تابستان بسیار خنک می باشد.
خان ملک کیانی یکی از سرداران و حاکمان خوشنام سیستان بوده است که داستان دلاوریهایش هنوز میان مردمان منطقه دهان به دهان میچرخد. باغ زیبای این ارگ دیدنی را معماران هندی طراحی کرده و ساخته بودند، باغی زیبا که با تمامی باغ های ایرانی متفاوت بود، چرا که پنج ضلع داشته است، این باغ که ما تنها وصف آن را شنیدهایم اکنون از بین رفته اما ارگ در سال 1392 مرمت شده است. ارگ خان ملک کیانی که از خشت و گل ساخته شده، سه هزار متر مربع وسعت داشته و چهار برج با ارتفاع 70 متر و عرض 5/5 متر دارد.
قلعه سه کوهه
قلعه تاریخی سه کوهه از جاهای دیدنی زابل به شمار میرود و بعد از کوه خواجه دومین بنای بلند دشت وسیع سیستان محسوب میشود.این قلعه در زمینی
مستطیل شکل و مرتفع، با مساحتی حدود ۳۷۰۰ متر مربع ساخته شده است و دو مسیر ورودی از جهت شرق و غرب دارد. مسیر ورودی غربی قلعه غیرقابل
تردد و دچار خرابیهای زیادی شده است. مسیر ورودی شرقی نیز سراشیبی تندی دارد.
موزه مردم شناسی زابل
برای اینکه بتوانید در زمان کوتاهی بسیاری از جاهای دیدنی زابل را در یک محل ببینید و با تاریخ و فرهنگ این شهر بیشتر آشنا شوید، پیشنهاد میکنیم بازدید از موزه مردمشناسی زابل را از دست ندهید. ساخت این موزه، که خود اثری تاریخی به شمار میرود، به دوران استعمار انگلیس باز میگردد. این بنا در قرن نوزدهم میلادی بهعنوان کنسولگری انگلیس در سیستان کاربرد داشته است.
کاروانسرای فرنگی
کاروانسرای فرنگی یکی دیگر از بهترین جاذبه های گردشگری زابل است که در دوران صفوی به دست انگلیسی ها ساخته شد. در گذشته به دلایل مختلف، کاروانسراهای متعددی بر سر راه ها ساخته می شد. کاروانسرای فرنگی نیز در بالای ارتفاعی به دلیل قرار داشتن بر سر راه تجارت بنا شد. به دلیل با ارزش بود این کاروانسرا و قدمت طولانی که دارد؛ در تاریخ ۲۷ مرداد ۱۳۸۲، با شماره ثبت ۹۵۵۴ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
قلعه رستم سیستان
قلعه رستم یکی از معروف ترین آثار تاریخی برجای مانده از دوران اسلامی در استان زیبای سیستان و بلوچستان است. مردم سیستان به این قلعه تاریخی که حدود ۵۰۰ سال قدمت دارد، جنبه افسانه ای داده اند و آن را به نام پهلوان نامدار ایران زمین رستم، نام گذاری کرده اند. این قله با شکوه در حدود ۷۰ کیلومتری جاده اصلی زابل به زاهدان (۷۰ کیلومتری جنوب غربی شهرستان زابل) قرار دارد.
موزه شهر سوخته
اگر به تاریخ علاقه دارید و میخواهید اطلاعات بیشتری درباره شگفتیهای شهر سوخته به دست بیاورید، باید سری هم به موزه آن بزنید. در این موزه اشیایی شگفتانگیز وجود دارند که قطعاً شیفته دیدن آنها خواهید شد. وجود جمجمهای که نشانههای عمل جراحی روی آن وجود دارد، چشم مصنوعی با طراحی مویرگهای آن با سیم طلا، قدیمیترین تختنرد جهان، خطکش با دقت میلیمتری و جواهرات تاریخی از جمله این آثار هستند.